22 stycznia 2020

Liczymy wysokość emerytury hipotetycznej



               W ostatnim czasie coraz więcej emerytów wnosi apelację od wyroków Okręgowych Sądów Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do sądów odwoławczych, Sądów Apelacyjnych.
W przypadku wniesienia apelacji wymagane jest podanie wartości przedmiotu zaskarżenia.

Również wielu emerytom taka wiedza będzie przydatna w sądzie (lub w pismach do sądu), aby pokazać, jak duże są różnice w różnych sposobach przeliczania emerytury.
Poniżej zamieszczam przykładowe obliczenia emerytury.


WARTOŚĆ   PRZEDMIOTU   ZASKARŻENIA

            W każdym piśmie wszczynającym postępowanie sądowe w danej instancji należy podać wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy wysokość opłaty. Oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia zaokrągla się wzwyż do pełnych złotych. Jeśli przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna, stanowi ona wartość przedmiotu zaskarżenia. Wartością przedmiotu zaskarżenia jest należność główna. Do wartości przedmiotu zaskarżenia nie wlicza się odsetek i kosztów związanych z należnością główną. 

Podstawa prawna: art. 215, 216, 217, 231 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Art. 22. Wartość przedmiotu sporu w sprawach o świadczenia powtarzające się
Dz.U.2019.0.1460 t.j. - Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego

W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok - za cały czas ich trwania.

Wartość przedmiotu sporu to dochodzona przez nas kwota pieniędzy. Składa się na nią tylko należność główna, jakiej dochodzimy od pozwanego. Na wartość przedmiotu sporu nie składają się więc:
       • odsetki,
       • koszty procesu,
      • pożytki,
      • wszystkie inne elementy, których dochodzimy poza świadczeniem głównym.

Mowa jest tutaj o wartości sporu, ale zasady te dotyczą także wartości przedmiotu zaskarżenia.


        Jeśli emerytura powszechna bez odliczenia wcześniej pobranych świadczeń jest wyższa od emerytury wcześniejszej brutto, z tego samego roku, to wartość przedmiotu zaskarżenia będzie równa różnicy świadczeń pomnożona przez 12

Wartość przedmiotu zaskarżenia

1. suma świadczeń za jeden rok, np.  2013 – ….. x 12 miesięcy = ……zł


(różnica między wysokością emerytury powszechnej bez odliczenia pobranych wcześniej świadczeń a wysokością emerytury wcześniejszej)

2. suma odliczonych świadczeń – ……. zł




          Wartość przedmiotu zaskarżenia można też podać jako:

 suma świadczeń za jeden rok - Y x 12 miesięcy  = ..... zł

(różnica emerytury powszechnej bez odliczenia pobranych wcześniej świadczeń i emerytury z odliczeniem tych świadczeń)



Na początku pisma o wskazaniu wartości przedmiotu zaskarżenia warto napisać:

           „Aby nie narazić się na zarzut błędnych wyliczeń, bardzo proszę Wysoki Sąd, aby zobowiązał organ rentowy o ewentualne skorygowanie poniższych obliczeń".

Warto też, jeśli ZUS wnosi o zwrot kosztów zastępstwa procesowego, napisać prośbę:


„Wnoszę również o oddalenie żądania organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Emerytura, którą obecnie pobieram, nie jest wysoka, wynosi ….. zł brutto, netto to jest ……….
Pieniądze te ledwo wystarczają mi na życie, opłaty mieszkaniowe i  zakup leków. A koszty utrzymania ciągle rosną. Dlatego proszę o nieobarczanie mnie kosztami żądanymi przez ZUS.”


Przykładowe obliczenia emerytury powszechnej z korzystniejszymi wskażnikami
(wartości przybliżone)

Emerytura wyliczona przez ZUS na 2019 r. – 1959,93 zł

Emerytura wcześniejsza (obecnie pobierana) – 1917,64 zł
Różnica między emeryturą powszechną a wcześniejszą - 42,29 zł (brutto)

367617,97 + 78775,34 = 446393,31 kapitał + składki w roku 2013

Emerytura powszechna przeliczona na rok 2019 z wskaźnikiem dożycia, jak dla 66 latki - 208,1 – 2393,17 zł

Jeśli ktoś nie zna wartości zwaloryzowanej emerytury na rok 2019, musi sam przeliczyć waloryzację
367617,97 + 78775,34 = 446393,31 kapitał + składki w roku 2013

Wskaźnik dożycia – 254,1

 446393,31 : 254,1 = 1756,76

Waloryzujemy emeryturę

(1756,76 x 101,60%) : 100 = 1784,87
1784,87 + 36  = 1820,87
( 1820,87 x 100,24%) : 100 = 1825,24
1825,24 + 10 = 1835,24
(1835,24 x 102,98%) : 100 = 1889,93
1889,93 + 70 = 1959,93

S : 254,1 = 1959,93
S = 498018,21

498018,21 : 208,1 = 2393,17 zł

Jeśli ktoś przeliczał kapitał początkowy i emeryturę w 2015 r. ze względu na urlop wychowawczy, to łatwiej do przeliczenia wziąć te dane, z 2015 r. i waloryzować.


Hipotetyczna emerytura na rok 2019, obliczona jak dla pierwszaka

367617,97 + 78775,34 = 446393,31 kapitał + składki w roku 2013

Kwotę  446393,34 waloryzujemy

( 446393,34 x 104,54%) : 100 = 466659,59
(466659,59 x 102,06%) : 100 = 476272,77
(476272,77 x 105,37%) : 100 = 501848,61
(501848,61 x 106,37%) : 100 = 533816,36
(533816,36 x 108,68%) : 100 = 580151,62
(580151,62 x 109,20%) : 100 = 633525,56

Obliczenie emerytury hipotetycznej według wskaźnika dożycia z roku 2019 – 208,1

633525,56 : 208,1 = 3044, 33 zł

Obliczenie emerytury hipotetycznej według najkorzystniejszego wskaźnika z 2013 (tak ZUS liczy pierwszakom) – 203,2

633525,56 :  203,2 = 3117,74 zł



Wskaźniki waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego za poszczególne lata

WSKAŹNIKI WALORYZACJI KAPITAŁU POCZĄTKOWEGO
Za rok 1999
115,60%
WSKAŹNIKI WALORYZACJI SKŁADEK I KAPITAŁU POCZĄTKOWEGO ZA POSZCZEGÓLNE LATA
ZA DANY ROK
WSKAŹNIK WALORYZACJI
Za rok 2000
112,72%
Za rok 2001
106,68%
Za rok 2002
101,90%
Za rok 2003
102,00%
Za rok 2004
103,63%
Za rok 2005
105,55%
Za rok 2006
106,90%
Za rok 2007
112,85%
Za rok 2008
116,26%
Za rok 2009
107,22%
Za rok 2010
103,98%
Za rok 2011
 105,18%
Za rok 2012
 104,68%
Za rok 2013
 104,54%
Za rok 2014
 102,06%
Za rok 2015
 105,37%
Za rok 2016
 106,37%
Za rok 2017
 108,68%
Za rok 2018
 109,20%


Waloryzacja emerytury (wcześniejszej, jak i powszechnej)

1 marca 2013 r. – 104,0%
1 marca 2014 r. – 101,6%
1 marca 2015 r. – 100,68% waloryzacja mieszana, 36 zł dla emerytur do wysokości         5299,97 zł
1 marca 2016 r. – 100,24%
1 marca 2017 r. - 100,44%, przy czym podwyżka nie może być niższa niż:
                                      • 10 zł - w przypadku emerytur
1 marca 2018 r. - 102,98%
1 marca 2019 - 102,86%, przy czym podwyżka nie może być niższa niż:
                                                         • 70 zł - w przypadku emerytur


Wartości archiwalne:




Tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn, tzw. wskażniki dożycia

Tablice z 2019 .

66
208,8
208,1
207,4
206,7
206,1
205,4
204,7
204,0
203,3
202,7
202,0
201,3



tablice z 2013 r.

60
255,2
254,5
253,7
253,0
252,3
251,5
250,8
250,1
249,3
248,6
247,9
247,1

66
203,9
203,2
202,5
201,9
201,2
200,5
199,8
199,1
198,4
197,8
197,1
196


2014

 Lata
Miesiące
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
60
256,4
255,7
254,9
254,2
253,5
252,7
252,0
251,3
250,5
249,8
249,1
248,3

66
205,0
204,3
203,6
203,0
202,3
201,6
200,9
200,2
199,5
198,9
198,2
197,5



14 stycznia 2020

Ponowne ustalenie wysokości emerytury konieczne do uzyskania odszkodowania. Doliczenie składek do świadczeń

Drodzy Państwo

               W ostatnim czasie bardzo często, większości „przedawnionych” emerytek rocznik 1953,  organ rentowy odmawia ponownego ustalenia emerytury według art. 114 ustawy emerytalnej, pomimo zalecenia przez Sądy Okręgowe wykonania tej czynności.
Sądy Okręgowe przekazują do ZUS sprawę rozpoznania i rozpatrzenia (czasem ponownego) wniosku o obliczenie świadczenia zgodnie z art. 114 ustawy emerytalnej.

              Jednakże ZUS najczęściej odmawia takiego obliczenia motywując to brakiem przesłanek do zastosowania art. 114, z uwagi, iż nie przedłożono nowych dowodów, ani nie ujawniono nowych okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji przyznającej emeryturę powszechną, określonych w art. 114 ustawy emerytalnej.

            Nieprzekonywująca jest w tym względzie argumentacja organu rentowego. Sądy bardzo dobrze uzasadniają swoje wyroki w kwestii zalecenia lub nakazania ZUS ponownego obliczenie emerytury. Oczywiste jest zaistnienie przesłanek do stosowania art. 114 ustawy emerytalnej, a to, iż nowym dowodem jest orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie uznania niekonstytucyjności stosowanego przez organ rentowy przepisu emerytalnego oraz fakt popełnienia błędu przez ustawodawcę, a co za tym idzie i jego „prawą rękę”, ZUS, i wydanie decyzji z naruszeniem prawa.

O błędzie legislacyjnym mówi Pan Minister Marcin Zieleniecki, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a także Przewodniczący Rady Nadzorczej ZUS.

Po odmownej decyzji organu rentowego emerytki znowu odwołują się do sądów. Wygląda na to, że ZUS generuje ilość spraw odwoławczych w sądach dwu instancji.

             Bardzo zastanawiająca jest odmowa przeliczenia świadczenia emerytkom według art. 114 ustawy emerytalnej. Gdzie zatem należy szukać przyczyn takiego postępowania organu rentowego?
Odpowiedź znajdziemy, być może, w poniższym fragmencie wyroku sądowego Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 07.02.2018 r.

II OSK 937/16 - Wyrok NSA z 2018-02-07


              "Wydanie postanowienia o wznowienie postępowania otwiera postępowanie, którego przedmiotem jest ustalenie, czy postępowanie, w którym została wydana decyzja ostateczna zostało dotknięte jedną z wadliwości procesowej, wyliczonej w art. 145 § 1, art. 145a § 1, art. 145b § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Ustalenie wystąpienia jednej ze wskazanych wadliwości nakłada na organ właściwy w sprawie obowiązek rozpoznania i rozstrzygnięcia ponownego sprawy, rozstrzygniętej decyzją ostateczną.

 Ustanowione w art. 146 § 1 i § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego przesłanki negatywne nie pozbawiają organu właściwego w sprawie kompetencji ponownego rozpoznania sprawy, a wyłączają dopuszczalność podważenia mocy prawnej decyzji przez zastosowanie sankcji wzruszalności decyzji przez jej uchylenie.
Nie jest zatem prawidłową wykładnią art. 146 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, który stanowi:
“Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a i art. 145b, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat",
 wykładnia, która wyprowadza pozbawienie prawa jednostki do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy. 

Przesłanka przedawnienia obowiązuje tylko co do zastosowania środka prawnego uchylenia decyzji, a nie w zakresie ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy. Tak też stanowi art. 151 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego: "W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 146, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji".

Ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy, rozstrzygniętej decyzją ostateczną ma ustalić, czy przez kwalifikowaną wadliwość procesową nie doszło do rozstrzygnięcia sprawy z naruszeniem przepisów prawa materialnego (z wyłączeniem kwalifikowanej wadliwości będącej podstawą do stwierdzenia nieważności).

           Ma to zasadnicze znaczenie dla ochrony praw strony z tych względów, że decyzja stwierdzająca wydanie decyzji z naruszeniem prawa jest prejudykatem  dla dochodzenia odszkodowania. Ograniczenie przedmiotu wznowienia postępowania wyłącznie do ustalenia wadliwości procesowej nie daje podstaw do wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym. Zgodnie z art. 151 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, organ odmawia uchylenia decyzji, jeżeli w wyniku przeprowadzenia postępowania stwierdził brak podstawy do jej uchylenia na mocy art. 145 § 1, art. 145a lub art. 145b.”


         Jeśli szkoda została wyrządzona poprzez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewidują przepisy prawa, to można dochodzić szkody dopiero po przeprowadzeniu postępowania, w którym zostanie stwierdzona niezgodność z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji (prejudykat), chyba że przepisy przewidują inaczej.

Prejudykat polega na stwierdzeniu w odpowiednim postępowaniu niezgodności tego orzeczenia z prawem. W Polsce środkiem takim jest skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia


        Konkluzja powyższego orzeczenia NSA jest następująca:

ograniczenie przedmiotu wznowienia postępowania wyłącznie do stwierdzenia przez organ rentowy wydania decyzji z naruszeniem prawa stanowi naruszenie praw poszkodowanych emerytów i jest przeszkodą do dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa.



Przypominam.

             Osoby, które pracowały lub jeszcze pracują po przyznaniu nowej emerytury, mogą ubiegać się o jej podwyższenie z uwzględnieniem składek emerytalnych zgromadzonych w czasie kontynuowania pracy.
Z wnioskiem w tej sprawie mogą wystąpić po zakończeniu roku kalendarzowego.

              Przeliczenie emerytury z uwzględnieniem nowych składek emerytalnych możliwe jest wyłącznie na wniosek osoby uprawnionej zgłoszony w jednostce ZUS wypłacającej świadczenie. Wniosek ten zostanie rozpatrzony pozytywnie tylko wówczas, gdy emeryt wystąpi z nim nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego. Nie znaczy to jednak, że od przyznania emerytury musi upłynąć pełne 12 miesięcy. Istotne jest to, aby zakończył się rok kalendarzowy, w którym uzyskał on prawo do tego świadczenia.
Możliwość przeliczenia przyznanego świadczenia przewiduje art. 108 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

             Ponowne ustalenie nowej emerytury polega na doliczeniu odpowiednio wyliczonej kwoty do dotychczasowej wysokości świadczenia. W tym celu ZUS ustala najpierw kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego za okres pracy od poprzedniego ustalenia wysokości emerytury do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne jej ustalenie. Następnie kwotę tych składek (odpowiednio zwaloryzowanych) dzieli przez średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla wieku emeryta, obowiązujące w dniu złożenia wniosku o przeliczenie emerytury. Ustalona w ten sposób kwota podlega doliczeniu do wysokości wypłacanego dotychczas świadczenia.
Taki sposób przeliczenia emerytury dotyczy zarówno świadczenia ustalanego całkowicie na nowych zasadach, jak również emerytury obliczonej w części według nowych, a w części według starych zasad.

Warto również, po zakończonym kwartale, doliczyć do stażu pracy okresy zatrudnienia 

             Każdy emeryt, który pracuje, może co kwartał składać w ZUS wniosek o doliczenie do stażu pracy okresów zatrudnienia. ZUS dolicza do stażu pracy, udokumentowanego wcześniej przez świadczeniobiorcę, kolejne okresy zatrudnienia, co powoduje zwiększanie wysokości pobieranej przez niego emerytury.
Pracodawca, który zatrudnia osoby posiadające prawo do emerytury, powinien wydawać pracownikowi zaświadczenia potwierdzające okres zatrudnienia, z wyszczególnieniem okresów przebywania na zasiłku chorobowym i urlopie bezpłatnym. ZUS nie wymaga od płatnika określonego formularza zaświadczenia. Druk powinien jednak zawierać konkretne informacje dotyczące osoby zatrudnionej.
Na podstawie złożonego dokumentu ZUS przeliczy świadczenie pracownika, doliczając do podstawy wymiaru emerytury okresy składkowe i nieskładkowe. Okresy urlopów bezpłatnych nie są uwzględniane w stażu pracy.
Po doliczeniu stażu ZUS wypłaca świadczeniobiorcy emeryturę w zwiększonej wysokości od miesiąca, w którym został złożony wniosek o doliczenie okresów zatrudnienia (art. 191 ust. 1 ustawy emerytalnej).
Świadczenia są zwiększane na podstawie doliczenia stażu pracy. Ustawa emerytalna zezwala na takie doliczenia nie częściej niż co kwartał. Tylko w sytuacji, gdy emeryt lub rencista rozwiązuje umowę o pracę w czasie trwania kwartału kalendarzowego, kolejnego przeliczenia można dokonać po ustaniu stosunku pracy.
Poza obowiązkiem wystawiania pracownikom - emerytom zaświadczeń o stażu i zarobkach na ich wniosek w celu doliczenia okresu zatrudnienia do stażu emerytalnego, pracodawca ma obowiązek raz na rok składać w ZUS zaświadczenie o przychodach pracowników za miniony rok kalendarzowy. Takie zaświadczenie ma obowiązek złożyć w ZUS do końca lutego bieżącego roku (art. 106 ustawy emerytalnej).
Podstawa prawna:
• art. 5, art. 103 ust. 1 i ust. 2, art. 106, art. 113, art. 125a ust. 3, art. 191 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.),
• art. 5 ust. 2 rozporządzenia z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (DzU nr 58, poz. 290 ze zm.).