12 lipca 2014

Sąd pyta TK: czy stosować niekonstytucyjną regulację, jeśli utratę jej mocy odroczono w czasie


Odroczenie uchylenia
Zgodnie z art. 190 ust. 3 konstytucji orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego co do zasady wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. TK może jednak określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, gdy zaś o inny akt normatywny – roku.
– Samo orzeczenie trybunału – jeszcze przed jego opublikowaniem – uchyla domniemanie konstytucyjności przepisów, których dotyczy. W takiej sytuacji sądy stosujące prawo stają przed dylematem, czy orzekać na podstawie przepisów uznanych przez trybunał za niekonstytucyjne, ale jeszcze obowiązujących, czy wstrzymać się z wydaniem orzeczenia i np. zawiesić postępowanie sądowe. Albo bez zawieszenia postępowania czekać na koniec terminu odroczenia utraty mocy obowiązującej przepisu – opisuje dr Bartłomiej Opaliński, prawnik konstytucjonalista, wykładowca Uczelni Łazarskiego.
W jego opinii w obliczu takich wątpliwości sądy powinny kierować się w pierwszej kolejności dążeniem do zagwarantowania maksymalnego możliwego przestrzegania konstytucji – Dopiero z tej perspektywy, uwzględniając to, że w grę wchodzi orzekanie na podstawie przepisów pozbawionych domniemania konstytucyjności, sądy powinny rozpatrywać okoliczności sprawy, w jakiej ma zostać wydane orzeczenie, uwzględniając skutki jego wydania bądź niewydania – podkreśla doktor Opaliński.
– Wydaje się, że najwłaściwszym rozwiązaniem byłoby powstrzymanie się sądu od wydania orzeczenia na podstawie niekonstytucyjnego przepisu – dodaje ekspert.

Niejednolite wskazówki

Praktyka w tej mierze wygląda jednak różnie.
– Linia orzecznicza Sądu Najwyższego pokazuje tendencję przyjmowania, że w toku postępowania sądy powinny uwzględniać wadliwe normy prawne do oceny zdarzeń, które wystąpiły jeszcze przed utratą przez tę normę mocy obowiązującej – wskazuje Zbigniew Krüger, adwokat z kancelarii Krüger & Partnerzy Adwokaci.
Część sądów czyni tak, podążając m.in. za wskazówkami Sądu Najwyższego z orzeczenia o sygn. akt IV CSK 28/06. W jego tezie SN podkreślił, iż „w razie określenia przez Trybunał Konstytucyjny terminu utraty mocy obowiązującej przepisu uznanego za niezgodny z konstytucją (art. 190 ust. 3 konstytucji), sąd stosuje ten przepis do oceny zdarzeń, które nastąpiły przed tym terminem także wówczas, gdy orzeka po utracie mocy obowiązującej tego przepisu”.
W opinii mec. Krügera jest to jednak podejście zbyt daleko idące.
– Należy pamiętać, że odroczenie utraty mocy obowiązującej przepisu jest wyjątkiem, który powinien być interpretowany wąsko i ściśle – podkreśla.
I dodaje, że we wskazanym wyroku – co niepokojące – Sąd Najwyższy rozszerzył swoje kompetencje o sprawy związane z obowiązywaniem prawa w czasie, zastrzeżone przecież dla TK.
Z drugiej jednak strony, jak wskazuje adwokat dr Magdalena Matusiak-Frącczak, w obrocie mamy np. postanowienie w sprawie o sygn. akt III ZP 27/00, w którym Sąd Najwyższy uznał, że „akt normatywny uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z konstytucją (...) nie powinien być stosowany przez sąd w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia trybunału”.
– W wyroku zaś w sprawie o sygn. akt II UKN 542/00 stwierdzono, że „sąd drugiej instancji, który rozstrzyga sprawę po stwierdzeniu przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności z konstytucją art. 186 ust. 3 ustawy  z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie może pominąć tego stwierdzenia i oddalić apelacji od wyroku, który został wydany przez sąd pierwszej instancji na podstawie przepisu niezgodnego z konstytucją” – przypomina mec. Matusiak-Frącczak.

Wyrok z przypadku

Sprawy nie ułatwia również redakcja art. 316 kodeksu postępowania cywilnego. Wskazane w nim zostało, że sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.
Zwrócił też na to uwagę sąd zwracający się do SN z pytaniem prawnym. W uzasadnieniu swojego pytania wskazuje, że gdyby sądy przy orzekaniu brały pod uwagę – zgodnie z art. 316 k.p.c. – stan prawny istniejący w dacie rozprawy, treść rozstrzygnięć zależałaby często od przypadku.
„W prostym przykładzie należy wskazać, że w dwóch różnych, ale dotyczących takiego samego przedmiotu sprawach, które wpłynęły do sądu w tej samej dacie, w jednej sprawie wyznaczona została rozprawa w dniu poprzedzającym utratę mocy obowiązującej przepisu, a w drugiej, przydzielonej np. innemu sędziemu, rozprawa została wyznaczona w dniu następnym po utracie mocy obowiązującej przepisu. Przy zajęciu stanowiska, że sąd bierze pod uwagę stan prawny istniejący w dacie rozprawy, w pierwszej wymienionej sprawie rozstrzygnięcie może być korzystne dla powoda, w drugiej zaś zapadnie niewątpliwie dla powoda orzeczenie niekorzystne” – opisuje sąd apelacyjny.

12 komentarzy:


  1. Skoro odroczono, to do upływu terminu odroczenia stosuje się jako obowiązującą.

    OdpowiedzUsuń
  2. Ja jestem z roku 1951 .Mając 35lat pracy i 55lat życia w 2006 przeszłam na emeryturę. ZUS. W 2011 roku przysłał, że emerytura jest przyznana kiedy pracowałam u innego pracodawcy,to.zn.zgodnie z prawem pobieram świadczenie i ta ustawa mnie nie dotyczy.W 2013 roku zakład upadł ,a Ja wystąpiłam o ponowne przeliczenie emerytury.ZUS obliczył i potrącił pobrane emerytury to jest od roku 2006do 2013.Z taką decyzją trudno się zgodzić.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Niejasno Pani opisuje swoją sytuację. Jaką decyzję dostała Pani w 2011 roku? Jaka ustawa Pani nie dotyczyła w 2011 roku?

      Usuń
    2. Ustawa tych osób nie dotyczyła i w 2011r nie dostali decyzji o zawieszeniu emerytur od października 2011r, Pracowali ponownie,po wcześniejszym rozwiązaniu stosunku pracy

      Usuń
  3. Może mi ktoś odpowie dlaczego są usuwane wpisy zawierające nazwę tego bloga............?Może jak się dowiemy,to zrozumiemy dlaczego wpisy zawierające w treści jego nazwę są usuwane.W przeciwnym razie atmosfera na tym blogu będzie coraz gorsza.
    Ela

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Elu, napisz na priv do Adminki - na pewno wyjaśni.
      Uważam, że Adminka ma anielską cierpliwość, że się nie poddała po takich niewdzięcznościach.
      Celowo mąci jakaś osoba, która ma problemy sama z sobą.
      Zawiść odwróci się do niej samej i ją samą zniszczy, " nie rób drugiemu, co tobie niemiłe".
      Elu przypomnij sobie, ile dobrego nas spotkało na tym blogu dzięki tej dziewczynie. Gdyby nie ten blog, TYSIĄCE EMERYTÓW NIE OTRZYMAŁYBY SWOICH ZAWIESZONYCH EMERYTUR!
      Pamiętajmy co dobre, a potknięcia się zdarzają wszędzie. Tylko ten, co nic nie robi się nie myli !!!

      Usuń
  4. MUSICIE SIĘ TAK NAKRĘCAĆ ?
    JESTEŚCIE DZIEĆMI, NASTĘPUJE REGRES W WASZYM ROZWOJU I COFACIE SIĘ ?
    Adminka tyle dla nas wszystkich zrobiła, otrzymaliście niezłą kasę i teraz takie podziękowanie?
    Czepiacie się tego stowarzyszenia, jak pijany płotu.
    Nie było go i daliśmy sobie radę, pokonaliśmy system i Tusek musiał się poddać.
    Adminka może ma swoje powody, aby tak reagować. Nie znamy szczegółów. Dajmy na luz, przecież nie trzeba już niczego reklamować, bo wszyscy wiedzą, gdzie szukać.
    Przecież jedno, nie wyklucza drugiego - nieprawdaż ?
    Pozdrawiam wszystkich serdecznie, bądźmy sobą - jak kiedyś!
    Było fajnie i niech tak zostanie! Szkoda naszego pięknego życia, bo schodzimy z jego linii po równi pochyłej - niestety!
    <3 <3 <3 <3 <3 <3 <3 <3 <3 <3 <3 <3 <3

    OdpowiedzUsuń
  5. Teraz piszesz, że Wstyd, a wcześniej cichaczem czerpałeś wiedzę i dopytywałeś się jak odzyskać zawieszoną emeryturę.
    Kasa w kieszeni to teraz energia rozpiera niektórych na blogu, nudzą się i piszą głupoty. Dziękować trzeba Admince i wielu innym a nie ich obrażać.

    OdpowiedzUsuń
  6. "Bulwersujące" komentarze najlepiej ignorować, Nie każdego stać na "wypowiedzi z klasą," żeby nie obrażać innych, Przyczynę obrażania innych stanowić może nieprawidłowe wychowanie, niska samoocena, nawet choroba danej osoby, która ma negatywną ocenę całej rzeczywistości. Paulina

    OdpowiedzUsuń
  7. Z zakładki Sejmu wynika, iż Sejm przed Trybunałem Konstytucyjnym będzie reprezentował poseł Pan Borys Budka.
    Reprezentowanie Sejmu w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, zgodnie z art. 121 ust.1 regulaminu Sejmu wynika, iż zgodnie z sygnaturą akt TK - P 11/14
    {Data wpływu do KS - 04-04-20140}.
    Przedmiot - Art. 1 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy
    o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 22 tejże ustawy, dodający do ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
    o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przepis art. 25 ust. 1b,
    w zakresie w jakim ma zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury o jakiej mowa w art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach
    i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, z przepisami art. 2 i art. 32 Konstytucji RP. Nie wiem czy prawidłowo wyszukałam tę informację.
    Paulina.

    OdpowiedzUsuń
  8. Ze strony internetowej Trybunału Konstytucyjnego wynika, iż sprawa o sygnaturze P 11/14, dotyczy pytania prawnego czy przepis art. 1 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 11 maja 2012 roku
    o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 22 tejże ustawy, dodający do ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przepis art. 25 ust. 1b, w zakresie w jakim ma zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury
    o jakiej mowa w art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, jest zgodny z przepisami art. 2 i art. 32 Konstytucji RP.
    Podmiot inicjujący postępowanie: Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
    Czy jest już wyznaczony termin rozprawy w Trybunale Konstytucyjnym , nie mogę odszukać daty.
    Paulina.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Droga Paulino,
      Dziś poświęciłam trochę czasu na przejrzenie strony internetowej Trybunału Konstytucyjnego i również nie mogłam znaleźć daty rozprawy o sygnaturze P 11/14. Niemniej będę bacznie tę stronę obserwować, ponieważ jest to b. ważna rozprawa dla nas kobiet 53.
      Basia,

      Usuń