Stanowisko sejmu w sprawie wniosku do TK K 2/12 akt 2

Pan Krzysztof wybrał z całego pisma to co dla emerytów jest najważniejsze.

Pani Marszałek, (no bo ona to podpisała), chce wmówić TK, że powinien oddalić wniosek ze względów formalnych, bo niby nie został on właściwie uzasadniony. Mam nadzieję że Sędzia Kotlinowski setnie się uśmieje          z tej argumentacji Pani Marszałek. W tym stanowisku bardzo sprytnie pomija się właściwie całkowicie kwestię praw nabytych i próbuje skierować uwagę tylko na art. 103 i 103a u. e. r. , co do których TK już się wypowiadał i nie są one jego zdaniem niekonstytucyjne (z czym należy się zgodzić). Pozostaje mieć nadzieję, że TK zajmie takie stanowisko jak niedawnym wyroku odbierającym ZUS prawo do weryfikacji i odbierania emerytur.  

pozdrawiam

Krzysztof

III. Analiza formalnoprawna

1. Zakwestionowany art. 6 u.z.p.f. składa się z dwóch punktów: pierwszego, zmieniającego brzmienie art. 103 ust. 1 i 2 u.e.r., oraz drugiego, dodającego art. 103a do ustawy o emeryturach i rentach. Z zakresu zaskarżenia wynika, że wnioskodawca kwestionuje tę część art. 6u.z.p.f., która wprowadziła do ustawy           o emeryturach i rentach art. 103a. Powyższe wynika m.in. ze sformułowania: „[…]        z tytułu zatrudnienia kontynuowanego po nabyciu prawa do emerytury bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą skutkuje zawieszeniem prawa do emerytury również wobec emerytów, którzy nabyli prawo do emerytury na mocy wcześniejszych przepisów, bez konieczności rozwiązywania stosunku pracy”, które bezpośrednio nawiązuje do treści art. 103a. Stanowisko to potwierdza także lektura dalszej części uzasadnienia (zob. pkt II niniejszego pisma), w którym wnioskodawca odnosi się tylko do treści art. 103a u.e.r. (art. 6 pkt 2 u.z.p.f.), wskazując na przykład, że: „Sejm artykułem 6 […] poprzez wprowadzenie art. 103a ponownie wprowadził zawieszenie prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury” (wniosek, s. 2). W związku z powyższym należy stwierdzić, że de facto wniosek dotyczy jedynie art. 6 pkt 2 u.z.p.f. W konsekwencji postępowanie w zakresie badania zgodności art. 6 pkt 1 u.z.p.f. należy umorzyć na podstawie art. 39 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

2. Zgodnie z petitum wniosku, grupa senatorów kwestionuje art. 6 pkt 2 u.z.p.f. Artykuł ten wprowadził do ustawy o emeryturach i rentach art. 103a u.e.r., który uzupełniał regulację zawartą w omawianej ustawie o kolejną, odrębną przyczynę zawieszenia prawa do emerytury. Zmiany te weszły w życie – w myśl art. 30 u.z.p.f. – 1 stycznia 2011 r. i od tego dnia są częścią ustawy o emeryturach i rentach. W tej sytuacji trzeba określić, czy w dalszej analizie należy odwoływać się do przepisów ustawy nowelizującej czy nowelizowanej. Odnosząc się do tej kwestii, trzeba zauważyć, że utrwalony w polskiej teorii i praktyce model tworzenia prawa przyjmuje idealizacyjne założenie, że można wyodrębnić uporządkowany i stale aktualny zbiór obowiązujących przepisów (system prawa w znaczeniu formalnym). Zmiany w tym zbiorze dokonywane są w różny sposób, m.in. za pomocą przepisów uchylających lub zmieniających, przy czym – po pierwsze – przedmiotem zmian jest bezpośrednio sam zbiór lub jego konkretne elementy (przepisy lub grupy przepisów), po drugie – metoda dokonywania zmian powoduje, że za każdym razem zachodzi automatyczna aktualizacja zbioru (por. wyrok TK z 12 grudnia 2005 r., sygn. akt SK 20/04 oraz postanowienie TK z 20 października 2008 r., sygn. akt K 21/07). Zarysowany model, nazywany niekiedy techniką inkorporowania przepisów, opisuje strukturalne uwarunkowania nowelizacji oraz jej wpływ na kształt systemu prawa. Z punktu widzenia niniejszej sprawy istotne jest to, że przepis zmieniający uchyla przepis zmieniany i ustanawia w jego miejsce nowy przepis, który staje się elementem tekstu prawnego. Tym samym nowy przepis obowiązuje na przyszłość, stary zaś ma znaczenie historyczne (chyba że inny skutek określają przepisy intertemporalne). Wejście w życie jakiejkolwiek ustawy nowelizującej powoduje, że stanowiące jej budulec przepisy zmieniające pozostają w systemie prawa już jako elementy niepodlegające dalszemu stosowaniu. W świetle tych uwag nieodzowne jest przyjęcie, że w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym – jako główny przedmiot badania – powinny być uwzględniane jedynie artykuły ustawy                     o emeryturach i rentach (nowelizowanej), w brzmieniu nadanym przez ustawę zmieniającą, skoro weszła ona już w życie. Tym bardziej, że wnioskodawca stawia zarzuty o charakterze materialno prawnym, odnoszące się do treści zaskarżonych regulacji, nie zaś wad procedury ustawodawczej czy naruszenia norm kompetencji prawodawczej, które ewentualnie stanowiłoby podstawę uznania całej ustawy zmieniającej za niezgodną z Konstytucją (por. wyroki pełnego składu TK z: 23 marca 2006 r., sygn. akt K 4/06; 19 kwietnia 2006 r., sygn. akt K 6/06). Wobec tego Sejm     w dalszych rozważaniach będzie odnosił się do art. 103a u.e.r. Równocześnie należy odnotować, że sprecyzowany przedmiot kontroli pokrywa się z zakresem zaskarżenia określonym przez wnioskodawcę.

3. Analiza zarzutów wnioskodawcy wskazuje, że są one ściśle związane z art. 28 u.z.p.f., który stanowi, że: „Do emerytur przyznanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy, o której mowa w art. 6, oraz ustawy, o której mowa w art. 18, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się, poczynając od dnia 1 października 2011 r.”. Należy zauważyć, że ustawa nowelizująca weszła         w życie 1 stycznia 2011 r. Tym samym art. 103a u.e.r. obowiązywał od tej daty na przyszłość – z tego względu omawiany przepis, rozpatrywany bez regulacji intertemporalnej, nie dawał podstaw do stosowania go w odniesieniu do osób, które wcześniej nabyły prawo do emerytury i kontynuowały zatrudnienie u tego samego pracodawcy. Dopiero łączna interpretacja art. 103a u.e.r. w związku z art. 28 u.z.p.f. pozwala stwierdzić, że od 1 października 2011 r. art. 103a znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury i kontynuowały zatrudnienie                           u dotychczasowego pracodawcy. Mając to na uwadze, Sejm precyzuje przedmiot kontroli w ten sposób, że jest nim art. 103a u.e.r. w związku z art. 28 u.z.p.f.

4. Zarzuty dotyczące naruszenia zasad wynikających z art. 2 Konstytucji zostały we wniosku umotywowane. Jeżeli zaś idzie o zarzuty niezgodności z art. 21, art. 64 Konstytucji oraz art. 1 Protokołu, to – zdaniem Sejmu – nie zostały one uzasadnione w sposób dostateczny. Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 3-4 ustawy o TK, wniosek musi zawierać sformułowanie zarzutu niezgodności oraz uzasadnienie postawionego zarzutu z powołaniem dowodów na jego poparcie. Należy bowiem pamiętać, że prawidłowe sformułowanie zarzutu i opatrzenie go uzasadnieniem ma znaczenie dla oceny, czy nie zachodzą ujemne (negatywne) przesłanki procesowe, wyznaczenia granic przedmiotowych wniosku i tym samym – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – granic kognicji Trybunału, a wreszcie jest niezbędne ze względu na domniemanie konstytucyjności prawa (zob. np. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 114-115 wraz ze wskazanym tam orzecznictwem; zob. także K. Wojtyczek, Ciężar dowodu i argumentacji w procedurze kontroli norm przed Trybunałem Konstytucyjnym, „Przegląd Sejmowy” 2004, nr 1, s. 14 i n.; P. Radziewicz, Wzruszenie „domniemania konstytucyjności” aktu normatywnego przez Trybunał Konstytucyjny, „Przegląd Sejmowy” 2008, nr 5, s. 66 i n.). Przedmiotem kontroli jest konstytucyjność art. 103a u.e.r. w związku z art. 28 u.z.p.f. Wskazane przepisy nakazują stosować art. 103a u.e.r. od 1 października 2011 r. do osób, które wcześniej nabyły prawo do emerytury i kontynuowały zatrudnienie u tego samego pracodawcy. Podmiot inicjujący kontrolę nie wyjaśnił, w jaki sposób powyższa regulacja narusza art. 21 i art. 64 Konstytucji oraz art. 1 Protokołu. Powyższe przepisy statuują zasady ustrojowe (art. 21 – ochrona własności i prawa dziedziczenia) lub określają prawa podmiotowe (art. 64 – prawo do własności oraz innych praw majątkowych, art. 1 Protokołu – prawo osób fizycznych i prawnych do poszanowania mienia). Warunkiem niezbędnym dla rozważania zgodności określonych regulacji ze wspomnianymi przepisami jest więc w pierwszej kolejności wykazanie, że kwestionowany w danym postępowaniu przepis odnosi się do: „własności”, „mienia”, „prawa do własności”, „innego prawa majątkowego” lub „prawa dziedziczenia”. Wnioskodawca nie przeprowadził takiej analizy. Postawiona zaś przez niego teza, że zakwestionowana regulacja sytuuje określoną grupę osób              w gorszej sytuacji ze względu na to, iż wzięły one kredyty, otrzymując dochody           z pracy i emerytury, jest argumentem ze sfery faktycznej, nie zaś prawnej. Bazuje ona na potencjalnie możliwym wydarzeniu, nie wskazując mechanizmu prawnego, przez który konstytucyjne prawa majątkowe pewnej grupy podmiotów zostały ograniczone. W tym kontekście należy stwierdzić, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego brak uzasadnienia zarzutu stanowi ujemną (negatywną) przesłankę procesową uniemożliwiającą merytoryczne rozpoznanie wniosku i w tym zakresie powoduje konieczność umorzenia postępowania (wyroki TK z: 3 czerwca 2002 r., sygn. akt K 26/01; 15 lipca 2009 r., - sygn. akt K 64/07 oraz 1 grudnia 2009 r., sygn. akt K 4/08). W przeciwnym razie Trybunał „przekształciłby się w organ orzekający z inicjatywy własnej” (postanowienie TK z 20 czerwca 2001 r., sygn. akt K 35/00; zob. też orzeczenia TK z: 26 kwietnia 1995 r., sygn. akt K 11/94 oraz 31 stycznia 1996 r., sygn. akt K 9/95; wyrok TK z 27 czerwca 2008 r., sygn. akt K 51/07). W związku z powyższym Sejm wnosi          o umorzenie postępowania na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku w zakresie dotyczącym badania zgodności zakwestionowanych przepisów z art. 21 i art. 64 Konstytucji oraz z art. 1 Protokołu.

Panie Krzysztofie bardzo dziękuję