TK: ZUS musi wypłacić zawieszone emerytury

 Artykuł z Gazety Prawnej

autor: Bożena Wiktorowska

Emeryci łączący pobieranie świadczenia z pracą nie będą musieli się zwalniać, aby je otrzymać. Dotyczy to osób, które zaczęły z niego korzystać w latach 2009–2010. Na podstawie zaskarżonych przepisów wypłata emerytur dla tej grupy osób została zawieszona, poczynając od 1 października 2011 r. Ustawodawca dał im czas do końca września na podjęcie decyzji, czy chcą pracować, czy też wybierają świadczenie.

Trybunał Konstytucyjny (TK) uznał wczoraj, że art. 28 w związku z art. 6 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 257, poz. 1726) jest niezgodny z ustawą zasadniczą (sygn. akt K2/12). Oznacza to, że po opublikowaniu wyroku TK w Dzienniku Ustaw stracą moc przepisy tego artykułu dotyczące emerytur przyznanych od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. Tym samym wobec tych osób przestanie obowiązywać bezwzględny nakaz rozwiązania stosunku pracy niezależnie od wysokości zarobków.

– To dla nas dobra wiadomość. Przez prawie dwa lata walczyliśmy o likwidację tego represyjnego przepisu – cieszy się Marian Strudziński, emeryt z Radomia walczący z ZUS

Koniec zwolnień

Na podstawie zaskarżonych przepisów wypłata emerytur dla tej grupy osób została zawieszona, poczynając od 1 października 2011 r. Ustawodawca dał im czas do końca września na podjęcie decyzji, czy chcą pracować, czy też wybierają świadczenie. Dodatkowo wprowadzono represyjne rozwiązanie polegające na obowiązku dostarczenia świadectwa pracy właśnie do tego terminu. Osobom, które się z tego nie wywiązały, ZUS wstrzymał wypłatę świadczeń. W praktyce więc ubezpieczonym z datą wsteczną zmieniono zasady nabywania i wypłaty emerytury. I właśnie naruszenie art. 2 konstytucji zarzuciła ustawodawcy grupa senatorów.

Żonglowanie terminami

– Złamano zasadę niedziałania prawa wstecz, nie przewidując żadnego przepisu wyłączającego z tego wymogu osoby, które wcześniej skorzystały z możliwości nabycia prawa do emerytury bez rozwiązywania stosunku pracy – przekonywał sędziów adwokat Zbigniew Cichoń, pełnomocnik wnioskodawców.

Zwracali oni uwagę, że nowe rozwiązania są niekorzystne dla ubezpieczonych. I na niewiele pomogły argumenty Haliny Wolińskiej, wicedyrektor departamentu świadczeń emerytalno-rentowych w Centrali ZUS. Według zakładu bowiem osobom, które nie zwolniły się pracy, nie odebrano prawa do emerytury, a tylko czasowo wstrzymano wypłatę świadczenia.

– To tylko słowna żonglerka. Dla tych osób jest bowiem najważniejsze to, że nie otrzymują emerytury – dowodził Zbigniew Cichoń.

Z kolei poseł Eugeniusz Kłopotek reprezentujący Sejm przekonywał, że zmiana przepisów wynikała z konieczności ochrony gospodarki przed kryzysem. Jego zdaniem wprowadzenie obowiązku zwolnienia się z pracy u dotychczasowego pracodawcy dało firmom możliwość podjęcia decyzji co do dalszego zatrudniania emeryta.

Sędziowie jednak uznali, że niezgodne z ustawą zasadniczą przepisy zmieniły tzw. ryzyko emerytalne.

– Skoro ubezpieczeni już raz spełnili wszystkie warunki, żeby nabyć prawo do emerytury, nie można tych warunków zmieniać – uzasadniał Marek Kotlinowski, sędzia sprawozdawca.

Wykonanie wyroku

Wyrok jest korzystny dla osób, które nabyły prawo do emerytury od 9 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r., czyli w okresie kiedy nie było obowiązku zwalniania się z pracy. Muszą one jednak poczekać na jego publikację w Dzienniku Ustaw.

– Takie osoby same muszą złożyć do ZUS wniosek o podjęcie wypłaty emerytury – wyjaśnia Halina Wolińska.

ZUS jednak zastrzega, że wniosek ten będzie dotyczyć wyłącznie przyszłych świadczeń. Karolina Miara, adwokat z Warszawy, tłumaczy, że takie osoby mogą ubiegać się o wypłatę zaległych emerytur.

– Ci, którzy już byli w sądzie i przegrali sprawy, mogą wystąpić o wznowienie postępowania. Mają na to trzy miesiące od dnia wejścia w życie orzeczenia TK – mówi Karolina Miara.

Można to zrobić na podstawie art. 401 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.). Zgodnie z nim można żądać wznowienia postępowania, w wypadku gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z ustawą zasadniczą.

Osoby, które wcześniej nie skarżyły decyzji zawieszających wypłatę emerytur, teraz muszą składać wnioski do ZUS o wypłatę także zaległych świadczeń. Jeśli ZUS odmówi, to i tak sprawa trafi do sądu.

.