Dziś TK zdecyduje czy można zabrać emerytury pracującym

Autorzy: Leszek Kostrzewski, Piotr Miączyński

ze strony wyborcza.biz

Rząd w ubiegłym roku zakazał łączenia emerytury z pensją. Dziś Trybunał Konstytucyjny zdecyduje, czy miał do tego prawo. 

Przepis przygotowało Ministerstwo Pracy pod kierownictwem Jolanty Fedak (PSL). To o tyle dziwne, że to samo ministerstwo w styczniu 2009 r. pozwoliło pobierać emeryturę i bez zwalniania się zarabiać dalej w dotychczasowym miejscu pracy. Był to element programu "50+". Cel: zwiększyć aktywność zawodową osób po pięćdziesiątce.

Niedługo potem resort zmienił zdanie. Budżet potrzebował pieniędzy. Emeryci musieli więc do końca września 2011 odejść z pracy. Jeżeli nie, to od 1 października ZUS zawiesił im emeryturę.

Teoretycznie mogli się ponownie zatrudnić (nawet następnego dnia po zwolnieniu) w dawnym zakładzie, a potem pobierać i emeryturę, i pensję. Ale na to musiał się zgodzić pracodawca. A to wcale nie jest takie oczywiste. Z sygnałów które dochodziły do "Gazety", wynika, że takim osobom proponowano np. dużo niższą pensję. Dramat czekał też pracowników administracji publicznej. By ponownie się zatrudnić, musiały wygrać konkurs. Po wejściu w życie przepisów ZUS skontrolował ponad 370 tys. emerytów i blisko 40 tys. zawiesił wypłatę emerytury.

Wielu z nich chce walczyć w sądzie. Tłumaczą, że ZUS wprowadził ich w błąd. Pozwolił im pobierać pensję i emeryturę, dzięki czemu dostali kredyt z banku (podwójne źródło dochodów). Teraz, gdy ZUS zabrał im emeryturę, często nie mają z czego kredytu spłacać.

Gdyby TK uznał, że ustawa jest niezgodna z konstytucją, mieliby duże szanse na odszkodowanie. To bardzo prawdopodobne, bo negatywną opinię o ustawie wydał I prezes Sądu Najwyższego Stanisław Dąbrowski. Prezesowi nie spodobało się odebranie możliwości łączenia emerytury z etatem osobom, którym rząd na to jeszcze w 2009 r. pozwalał: "Takie zachowanie ustawodawcy należy ocenić jako odebranie praw nabytych" - pisze Stanisław Dąbrowski. I dalej: "A zatem prawo nabyte w określonym stanie prawnym nie może zostać odebrane tylko dlatego, że ustawodawca doszedł do wniosku, że poprzednia treść ryzyka była błędem, i chce go teraz z mocą wsteczną naprawić". Pismo I prezesa Sądu Najwyższego kończy konkluzja, że proponowany przepis "narusza wszelkie możliwe zasady prawa ubezpieczeniowego i konstytucyjną zasadę praw nabytych i powinien zostać usunięty z projektu". Prezes swoją opinię wysłał 1 grudnia 2010 r. do szefa Kancelarii Sejmu. Nic to nie dało. Ustawę przegłosował Sejm i podpisał prezydent.

Inni pytani przez nas eksperci podkreślają, że pomysł resortu pracy może być niekonstytucyjny jeszcze z jednego powodu. Bo zaledwie po dwóch latach obowiązywania starych przepisów zmienia się je, a to zaskakuje emerytów i jest niezgodne z zasadą demokratycznego państwa prawa.

Na osłodę prezydent podpisał nowelizację ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Nie likwiduje ona obowiązku zwolnienia się z pracy w razie nabycia prawa do emerytury. Zapewnia jednak pewne korzyści dla osób, które nadal będą pracować. Emeryci, którzy od 2009 r. łączą pracę z emeryturą, gdy będą chcieli dalej pracować i zrezygnują z emerytury (będzie ona zawieszona), będą mogli ją korzystniej przeliczyć, gdy w końcu (powiedzmy w 2014 r.) się zwolnią i poproszą ZUS o odwieszenie emerytury.