Nawet 1 mld zł zaległych świadczeń do zwrotu

Artykuł ze strony Rzeczpospolita Prawo

Bartosz Marczuk

Dorabiający emeryci, którym ZUS wstrzymał świadczenia, bo nie zwolnili się z pracy, mogą otrzymać zaległe wypłaty.

Chodzi o ok. 30 tysięcy osób, którym ZUS wstrzymał wypłatę emerytur w okresie od października 2011 r. do listopada 2012 r.
Taki może być  skutek wydanej przez Rządowe Centrum Legislacji interpretacji, która trafiła już do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz do ZUS. Dotyczy orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2012 r., który uznał, że art. 28 w związku z art. 6 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU  nr 257, poz. 1726) jest niezgodny z ustawą zasadniczą (sygn. akt K2/12).

Wymuszony wybór

Sprawa dotyczy emerytów, którzy najpierw (od 8 stycznia 2009 r.) mogli pracować bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, następnie prawo to im zostało przez rząd odebrane (od początku stycznia 2011 r.) i do końca października 2011 r. mieli wybrać:  etat lub świadczenie. Tak częstą zmianę przepisów sędziowie Trybunału uznali za niezgodną z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa, która wynika z art. 2 konstytucji.

Opór ZUS

Po wejściu w życie tego wyroku (od 22 listopada 2012 r.) świadczeniobiorcy, którzy wystąpili do ZUS, a wcześniej wybrali etat zamiast emerytury, mieli odwieszane emerytury. Zakład podejmował zatem ich wypłatę. Tylko jednak od daty wejścia w życie orzeczenia TK. Nie było wiadomo, co z wypłatami za okres październik 2011 r. – listopad 2012 r., a pytany o to przez „Rz" w styczniu tego roku Zbigniew Derdziuk, prezes ZUS, stwierdził:
– Ponieważ ani sentencja wyroku Trybunału Konstytucyjnego, ani jego uzasadnienie nie odnoszą się do kwestii wypłaty wyrównania za okres wcześniejszy, w tym momencie nie widzimy podstaw do jego wypłacenia. Zdania konstytucjonalistów są również podzielone.
Maciej Berek, prezes RCL, stwierdza w konkluzji przesłanego do resortu pracy stanowiska, że „w systemie prawnym zostały ukształtowane instrumenty, które umożliwiają podjęcie działań po wyroku TK w zakresie roszczeń z tytułu wstrzymania wypłaty (...)". Co więcej, dalej przekonuje, że ustawodawca powinien rozważyć, czy to na emerytach powinien spoczywać obowiązek dochodzenia zaległości.
– Ustawodawca mógłby uznać za właściwe podjęcie działań legislacyjnych niwelujących negatywne skutki niekonstytucyjnej regulacji – przekonuje Berek. Wyraźnie sugeruje zatem przygotowanie nowelizacji ustawy.
Zapytaliśmy o plany dotyczące tej kwestii resort pracy.
– Wystąpimy do Zespołu do Programowania Prac Rządu z prośbą, aby wyraził zgodę na podjęcie prac nad nowelizacją – mówi „Rz" Marek Bucior, wiceminister pracy i polityki społecznej. Spodziewa się, że resort dostanie zielone światło.

Co z odsetkami

Nierozstrzygnięta jest jeszcze kwestia odsetek. Berek w stanowisku jest raczej sceptyczny, wskazuje m.in. na dyscyplinę finansów publicznych. Resort pracy nie chce na tym etapie rozstrzygać, jak ta sprawa zostanie zapisana w ustawie.
– Poczekajmy na zgodę na podjęcie prac, potem będziemy rozstrzygać, co z odsetkami – mówi Bucior. Przypomina, że wcześniejsze rozwiązania były zapisane w ustawie okołobudżetowej, zatem w tej sprawie będzie też zapewne chciał zabrać głos minister finansów.
Nie ma się co dziwić. Bez względu na to, czy odsetki będą należne czy nie, budżet państwa, w którym tegoroczna dziura jest szacowna na ok. 15 mld zł, musi przygotować się na dodatkowe wydatki. Resort pracy szacuje, że zwrot należnych świadczeń tylko w nominalnej wysokości może kosztować kasę państwa ok. 600–800 mln zł. Gdyby doliczyć do tego odsetki, kwota ta może urosnąć o kolejne kilkadziesiąt czy nawet więcej milionów.

Poniżej uwagi Pana Krzysztofa

„Bomba prasowa”

             Dzisiejszy artykuł w Rzeczpospolitej to zupełna „bomba prasowa”. 

         Artykuł w prasie to tylko opis, więc postanowiłem u źródła czyli w Ministerstwie Pracy zasięgnąć opinii. Zadzwoniłem więc do Departamentu Ubezpieczeń Społecznych, gdzie odbyłem dość długą rozmowę z bardzo uprzejmym panem.  Potwierdził on dokładnie to co napisała do mnie emerytka i o czym na blogu pisał p. Józef. Wg. opinii RCL nie ma bezpośrednich podstaw prawnych do wypłaty „ z urzędu” zaległych świadczeń. Takie opinie ma też podobno MPiPS i z innych źródeł. Dlatego ZUS zawiadomi o tym osoby, które wcześniej informował, że stanowisko w sprawie zaległych świadczeń zostanie podjęte w terminie późniejszym. Pan nie chciał zdradzić, czy w tych zawiadomieniach (może decyzjach) będzie wskazana droga,  jak ewentualnie dochodzić zaległych w sądach, o formie ma decydować ZUS . Nic się  jednak nie zmienia, jeśli chodzi o osoby mające już sprawy w sądach.
        Minister Pracy wystąpi do Urzędu Rady Ministrów, do Zespołu do Programowania Prac Rządu, o wyrażenie zgody na to by nowelizacja ustawy , na razie jeszcze niewiadomo, czy chodziłoby o pełny zwrot świadczeń czy o odszkodowanie, została umieszczona w planach prac rządu, co dopiero pozwoli ministerstwu na opracowanie projektu ustawy. Jeśli przyjmie ją rząd i skieruje do Sejmu na tym rola Ministerstwa się skończy. Pan był bardzo oszczędny w słowach i uważał aby nic nie powiedzieć za dużo. Stwierdził też, ze niezależnie od takiej ewentualnej ustawy zawsze istnieje prawo dochodzenia roszczenia w sądzie cywilnym.
         Miejmy nadzieję że sprawy potoczą się pomyślnie, czyli będzie zgoda dla ministra Kosiniaka-Kamysza na projekt ustawy,  że rząd ją przyjmie, parlament uchwali, a Pan Prezydent podpisze. Ale nie łudźmy się, to wydłuży czas oczekiwania na zwrot zaległych świadczeń pewnie o co najmniej o rok, zwłaszcza, że wg słów pana z MPiPS nie ma w tegorocznym budżecie przewidzianych na to środków.
        W tej sytuacji, wszelkie dotychczasowe rozważania na temat co zrobi MPiPS i ZUS można wyrzucić do kosza, no i trzeba poczekać, aż ZUS oficjalnie powiadomi  tych  wszystkich, którzy nie mają spraw w sądach o stanowisku MPiPS.  Więc cierpliwie poczekajmy, bo wiele spraw jeszcze pozostanie do rozwiązania, np. jeśli ustawa założy zwrot wszystkim emerytom, bez idiotycznego podziału do 8 stycznia 2009 i potem, to wszystkie składy sądów apelacyjnych oddalających apelacje emerytów z tego powodu, wyjdą na totalnych „głupków”. Jednak  na dziś to co nas czeka w sądach, ani na jotę się nie zmienia, dopiero jak projekt ustawy ujrzy światło dzienne, będzie można myśleć o dalszych działaniach. Pisałem już wielokrotnie, opierając się na słowach sędziego Stępnia,  że to byłaby najlepsza droga rozwiązania problemu zawieszonych emerytur, ale jakoś nie mogłem uwierzyć w to, że taka ustawa powstanie. Być może słowo stanie się ciałem i naprawdę warto się będzie upić z radości
pozdrawiam wszystkich z nadzieją
Krzysztof