Ponowne ustalenie wysokości emerytury konieczne do uzyskania odszkodowania. Doliczenie składek do świadczeń

Drodzy Państwo

               W ostatnim czasie bardzo często, większości „przedawnionych” emerytek rocznik 1953,  organ rentowy odmawia ponownego ustalenia emerytury według art. 114 ustawy emerytalnej, pomimo zalecenia przez Sądy Okręgowe wykonania tej czynności.

Sądy Okręgowe przekazują do ZUS sprawę rozpoznania i rozpatrzenia (czasem ponownego) wniosku o obliczenie świadczenia zgodnie z art. 114 ustawy emerytalnej.

              Jednakże ZUS najczęściej odmawia takiego obliczenia motywując to brakiem przesłanek do zastosowania art. 114, z uwagi, iż nie przedłożono nowych dowodów, ani nie ujawniono nowych okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji przyznającej emeryturę powszechną, określonych w art. 114 ustawy emerytalnej.

            Nieprzekonywująca jest w tym względzie argumentacja organu rentowego. Sądy bardzo dobrze uzasadniają swoje wyroki w kwestii zalecenia lub nakazania ZUS ponownego obliczenie emerytury. Oczywiste jest zaistnienie przesłanek do stosowania art. 114 ustawy emerytalnej, a to, iż nowym dowodem jest orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie uznania niekonstytucyjności stosowanego przez organ rentowy przepisu emerytalnego oraz fakt popełnienia błędu przez ustawodawcę, a co za tym idzie i jego „prawą rękę”, ZUS, i wydanie decyzji z naruszeniem prawa.

O błędzie legislacyjnym mówi Pan Minister Marcin Zieleniecki, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a także Przewodniczący Rady Nadzorczej ZUS.

Po odmownej decyzji organu rentowego emerytki znowu odwołują się do sądów. Wygląda na to, że ZUS generuje ilość spraw odwoławczych w sądach dwu instancji.

             Bardzo zastanawiająca jest odmowa przeliczenia świadczenia emerytkom według art. 114 ustawy emerytalnej. Gdzie zatem należy szukać przyczyn takiego postępowania organu rentowego?

Odpowiedź znajdziemy, być może, w poniższym fragmencie wyroku sądowego Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 07.02.2018 r.

II OSK 937/16 - Wyrok NSA z 2018-02-07

              "Wydanie postanowienia o wznowienie postępowania otwiera postępowanie, którego przedmiotem jest ustalenie, czy postępowanie, w którym została wydana decyzja ostateczna zostało dotknięte jedną z wadliwości procesowej, wyliczonej w art. 145 § 1, art. 145a § 1, art. 145b § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Ustalenie wystąpienia jednej ze wskazanych wadliwości nakłada na organ właściwy w sprawie obowiązek rozpoznania i rozstrzygnięcia ponownego sprawy, rozstrzygniętej decyzją ostateczną.

 Ustanowione w art. 146 § 1 i § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego przesłanki negatywne nie pozbawiają organu właściwego w sprawie kompetencji ponownego rozpoznania sprawy, a wyłączają dopuszczalność podważenia mocy prawnej decyzji przez zastosowanie sankcji wzruszalności decyzji przez jej uchylenie.

Nie jest zatem prawidłową wykładnią art. 146 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, który stanowi:

“Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a i art. 145b, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat",

 wykładnia, która wyprowadza pozbawienie prawa jednostki do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy. 

Przesłanka przedawnienia obowiązuje tylko co do zastosowania środka prawnego uchylenia decyzji, a nie w zakresie ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy. Tak też stanowi art. 151 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego: "W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 146, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji".

Ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy, rozstrzygniętej decyzją ostateczną ma ustalić, czy przez kwalifikowaną wadliwość procesową nie doszło do rozstrzygnięcia sprawy z naruszeniem przepisów prawa materialnego (z wyłączeniem kwalifikowanej wadliwości będącej podstawą do stwierdzenia nieważności).

           Ma to zasadnicze znaczenie dla ochrony praw strony z tych względów, że decyzja stwierdzająca wydanie decyzji z naruszeniem prawa jest prejudykatem  dla dochodzenia odszkodowania. Ograniczenie przedmiotu wznowienia postępowania wyłącznie do ustalenia wadliwości procesowej nie daje podstaw do wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym. Zgodnie z art. 151 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, organ odmawia uchylenia decyzji, jeżeli w wyniku przeprowadzenia postępowania stwierdził brak podstawy do jej uchylenia na mocy art. 145 § 1, art. 145a lub art. 145b.”

http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/1F64949FC0

         Jeśli szkoda została wyrządzona poprzez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewidują przepisy prawa, to można dochodzić szkody dopiero po przeprowadzeniu postępowania, w którym zostanie stwierdzona niezgodność z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji (prejudykat), chyba że przepisy przewidują inaczej.

Prejudykat polega na stwierdzeniu w odpowiednim postępowaniu niezgodności tego orzeczenia z prawem. W Polsce środkiem takim jest skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia

        Konkluzja powyższego orzeczenia NSA jest następująca:

ograniczenie przedmiotu wznowienia postępowania wyłącznie do stwierdzenia przez organ rentowy wydania decyzji z naruszeniem prawa stanowi naruszenie praw poszkodowanych emerytów i jest przeszkodą do dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa.

Przypominam.

             Osoby, które pracowały lub jeszcze pracują po przyznaniu nowej emerytury, mogą ubiegać się o jej podwyższenie z uwzględnieniem składek emerytalnych zgromadzonych w czasie kontynuowania pracy.

Z wnioskiem w tej sprawie mogą wystąpić po zakończeniu roku kalendarzowego.

              Przeliczenie emerytury z uwzględnieniem nowych składek emerytalnych możliwe jest wyłącznie na wniosek osoby uprawnionej zgłoszony w jednostce ZUS wypłacającej świadczenie. Wniosek ten zostanie rozpatrzony pozytywnie tylko wówczas, gdy emeryt wystąpi z nim nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego. Nie znaczy to jednak, że od przyznania emerytury musi upłynąć pełne 12 miesięcy. Istotne jest to, aby zakończył się rok kalendarzowy, w którym uzyskał on prawo do tego świadczenia.

Możliwość przeliczenia przyznanego świadczenia przewiduje art. 108 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

             Ponowne ustalenie nowej emerytury polega na doliczeniu odpowiednio wyliczonej kwoty do dotychczasowej wysokości świadczenia. W tym celu ZUS ustala najpierw kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego za okres pracy od poprzedniego ustalenia wysokości emerytury do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne jej ustalenie. Następnie kwotę tych składek (odpowiednio zwaloryzowanych) dzieli przez średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla wieku emeryta, obowiązujące w dniu złożenia wniosku o przeliczenie emerytury. Ustalona w ten sposób kwota podlega doliczeniu do wysokości wypłacanego dotychczas świadczenia.

Taki sposób przeliczenia emerytury dotyczy zarówno świadczenia ustalanego całkowicie na nowych zasadach, jak również emerytury obliczonej w części według nowych, a w części według starych zasad.

Warto również, po zakończonym kwartale, doliczyć do stażu pracy okresy zatrudnienia 

             Każdy emeryt, który pracuje, może co kwartał składać w ZUS wniosek o doliczenie do stażu pracy okresów zatrudnienia. ZUS dolicza do stażu pracy, udokumentowanego wcześniej przez świadczeniobiorcę, kolejne okresy zatrudnienia, co powoduje zwiększanie wysokości pobieranej przez niego emerytury.

Pracodawca, który zatrudnia osoby posiadające prawo do emerytury, powinien wydawać pracownikowi zaświadczenia potwierdzające okres zatrudnienia, z wyszczególnieniem okresów przebywania na zasiłku chorobowym i urlopie bezpłatnym. ZUS nie wymaga od płatnika określonego formularza zaświadczenia. Druk powinien jednak zawierać konkretne informacje dotyczące osoby zatrudnionej.

Na podstawie złożonego dokumentu ZUS przeliczy świadczenie pracownika, doliczając do podstawy wymiaru emerytury okresy składkowe i nieskładkowe. Okresy urlopów bezpłatnych nie są uwzględniane w stażu pracy.

Po doliczeniu stażu ZUS wypłaca świadczeniobiorcy emeryturę w zwiększonej wysokości od miesiąca, w którym został złożony wniosek o doliczenie okresów zatrudnienia (art. 191 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Świadczenia są zwiększane na podstawie doliczenia stażu pracy. Ustawa emerytalna zezwala na takie doliczenia nie częściej niż co kwartał. Tylko w sytuacji, gdy emeryt lub rencista rozwiązuje umowę o pracę w czasie trwania kwartału kalendarzowego, kolejnego przeliczenia można dokonać po ustaniu stosunku pracy.

Poza obowiązkiem wystawiania pracownikom - emerytom zaświadczeń o stażu i zarobkach na ich wniosek w celu doliczenia okresu zatrudnienia do stażu emerytalnego, pracodawca ma obowiązek raz na rok składać w ZUS zaświadczenie o przychodach pracowników za miniony rok kalendarzowy. Takie zaświadczenie ma obowiązek złożyć w ZUS do końca lutego bieżącego roku (art. 106 ustawy emerytalnej).

Podstawa prawna:

• art. 5, art. 103 ust. 1 i ust. 2, art. 106, art. 113, art. 125a ust. 3, art. 191 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.),

• art. 5 ust. 2 rozporządzenia z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (DzU nr 58, poz. 290 ze zm.).