Na stronie
sejmowej Komisji do Spraw Petycji ukazał się tekst Dezyderatu w sprawie
odszkodowania dla emerytów, którzy zmuszeni zostali do rezygnacji z etatu n
rzecz emerytury
Dezyderat nr 32
Komisji do Spraw Petycji do Ministra
Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, w sprawie możliwości zadośćuczynienia tym
emerytom, którzy wobec niekonstytucyjnych przepisów prawa zrezygnowali z
zatrudnienia w celu zachowania świadczeń emerytalnych z dnia 20 kwietnia 2017 r.
Komisja do Spraw Petycji, na posiedzeniu w
dniu 26 stycznia 2017 r., rozpatrzyła petycję wielokrotną w sprawie podjęcia
inicjatywy ustawodawczej mającej na celu przyznanie odszkodowania emerytom,
którzy rozwiązali stosunek pracy w związku z wejściem w życie ustawy z 16
grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych
ustaw.
Istotą rozpatrywanej przez Komisję kwestii były konsekwencje
wprowadzenia ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach
publicznych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 1
stycznia 2011 r.
W wyniku tej
zmiany emeryci, którzy jednocześnie pracowali i pobierali emeryturę do dnia 30
września 2011 r., musieli podjąć decyzję, czy nadal pozostaną w stosunku pracy
i ich emerytury będą zawieszone, czy też rozwiążą stosunek pracy i będą nadal
pobierać emeryturę.
Regulacja ta
została następnie skutecznie zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego, który w
wyroku z dnia 13 listopada 2012 r. orzekł, że jest ona niezgodna z Konstytucją.
Konsekwencją tego wyroku TK było wznowienie wypłaty zawieszonych świadczeń od
dnia 21 listopada 2012 r. oraz zwrot zawieszonych świadczeń wraz z odsetkami.
W odmiennej
sytuacji znalazły się jednak osoby, które zdecydowały się na rozwiązanie
stosunku pracy, aby utrzymać wypłatę świadczenia emerytalnego. Taka ich decyzja
była często podyktowana niepewnością, co do dalszych niekorzystnych zmian w
przepisach emerytalnych i obawą przed utratą nabytych uprawnień. W wielu
przypadkach emerytura, którą mogli zachować była wyższa od przychodów z pracy.
Żądaniem zawartym w omawianej petycji było
systemowe zrekompensowanie poniesionych strat materialnych dla emerytów
rezygnujących z pracy w celu zachowania świadczenia emerytalnego, tak jak stało
się to w przypadku emerytów z zawieszoną emeryturą, którzy pozostali w stosunku
pracy.
Obecnie
dochodzenie naprawienia szkody przez osoby, które wówczas zrezygnowały z pracy
jest możliwe jedynie w postępowaniach sądowych.
Komisja do
Spraw Petycji wychodząc z założenia, że wskazanej grupy poszkodowanych emerytów
nie wolno pozostawić samym sobie, zwraca się o podjęcie prac mogących w sposób
uniwersalny i sprawiedliwy naprawić krzywdy doznane na skutek uchwalenia
niekonstytucyjnych przepisów.
Nie ma bowiem wątpliwości, że również osoby,
które zdecydowały się wówczas na rezygnację z pracy (jedynie dlatego, że
otrzymały ograniczony wybór zachowania pracy lub świadczenia), zostały
poszkodowane – potwierdzają to również wyroki sądów.
Nie ma też wątpliwości, że
indywidualne dochodzenie swoich praw przed sądem jest w praktyce trudne do realizacji
(obawy, brak wiedzy prawnej, czasochłonna procedura, dojazd etc.). W związku z
tym jedynie część emerytów decyduje się na taki krok.
Postulowany,
systemowy zakres ewentualnej rekompensaty nie powinien jednak zamykać
możliwości indywidualnego dochodzenia roszczenia uzupełniającego. W pewnym
jednak – zasadniczym stopniu powinien zadośćuczynić poszkodowanym.
Komisja
zwraca się ponadto o odpowiedź na następujące pytania:
· Jak
licznej grupy emerytów dotyczy wskazany problem?
· Ilu emerytów pod rygorem niekonstytucyjnego
prawa zdecydowało się zachować świadczenie, a ilu kontynuowało pracę?
· Jaki był
koszt odszkodowań wypłaconych z tytułu zwieszonego świadczenia emerytalnego?
· Ile pozwów do sądu w sprawie odszkodowań z
tytułu rezygnacji z zatrudnienia złożono do tej pory?
· Jakie jest
przeciętne – zasądzone – odszkodowanie z tytułu rezygnacji z zatrudnienia?
· Z jakim szacunkowo kosztem należałoby się
liczyć zakładając powszechne zadośćuczynienie dla wszystkich emerytów, którzy
do 30 września 2011 r. zrezygnowali z pracy, aby zachować emeryturę?
· Czy wszyscy emeryci, którzy zrezygnowali z
pracy dla zachowania świadczenia zostali poinformowani o niekonstytucyjności
poprzednich przepisów i możliwości dochodzenia swoich praw przed sądami w
podobny sposób jak w 2011 r. ZUS przesyłał im „Informację w sprawie zawieszenia prawa do emerytury w przypadku
kontynuowania zatrudnienia”?
Przewodniczący
Komisji
(-) Sławomir Piechota