Pismo do Pana Prezydenta Elekta - wersja robocza

   Kochani

Przedstawiam Wam „bardzo roboczą”  wersję pisma do Pana Prezydenta Andrzeja Dudy. Poprawiajcie nieścisłości, dopisujcie brakujące spostrzeżenia, uzupełniajcie  fakty. Pismo to musi nabrać porządnego kształtu. W nim musimy zawrzeć najważniejsze nurtujące nas sprawy. Trzeba je dobrze przemyśleć i dobrze zredagować.

Wybaczcie mi brak odpowiedzi na wiele pytań na blogu i na e-maile. Tak się złożyło, że cały tydzień dużo pracuję. Cóż, piękna pogoda, weekendy, to dla mnie czas wzmożonej działalności.

Proszę wszystkie panie i panów biegłych w gąszczu przepisów emerytalnych o pomoc zagubionym emerytom w ich działaniach wobec ZUS. Z góry dziękuję za porady.

                 W związku z zapowiedzianą przez Pana zmianą ustawy emerytalnej z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw  (Dz. U. z 2012 r. poz. 637),  podpisanej w czerwcu 2012r.  przez Pana Prezydenta Komorowskiego,                            zwracam się z uprzejmą prośbą o podjęcie działań w sprawie dyskryminowanych emerytów.

            Ustawa, która w powszechnym odbiorze społecznym funkcjonuje jako ustawa o wydłużeniu wieku emerytalnego, wprowadziła podstępnie przepisy dyskryminujące  osoby, które pobierały emeryturę przyznaną przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Ustawa ta dotyczy  zarówno kobiet jak i mężczyzn pobierających emeryturę nauczycielską, przyznaną na podstawie art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przyznaną na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e, 184 ustawy emerytalnej, jak również osób, które pobierały emeryturę górniczą, określoną w art. 34 lub w art. 48 i 49 ustawy emerytalnej, w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006 r.  

Jestem emerytką urodzoną w roku 1953,  zatem w poniższym piśmie odniosę się głównie do  spraw dotyczących emerytury pań z tego rocznika,

objętych niekorzystnymi przepisami emerytalnymi.

Uzasadnione jest, wobec kobiet z rocznika 53, które przeszły na wcześniejszą emeryturę, nie mając wiedzy, że spowoduje to w przyszłości pomniejszenie podstawy ich „powszechnej” emerytury, przywrócenie przepisów prawnych, na podstawie których przyznano im świadczenie.

Tym kobietom powinno przysługiwać prawo wyboru emerytury albo na starych zasadach z 2008 r. albo według nowych przepisów z pominięciem Art. 25 ust. 1b nowej ustawy.

             Kobiety z rocznika 53 otrzymały przywilej „ wcześniejszej emerytury”, oczywiście po spełnieniu warunków do jej przyznania.  Po uzyskaniu pełnego wieku emerytalnego, czyli najwcześniej w 2013 r., mogły przejść na emeryturę „powszechną” naliczaną tak, jak innym wcześniejszym emerytom. Okazało się jednak, że stare przepisy emerytalne obowiązywały tylko do końca roku 2012.

Obowiązująca od stycznia 2013r.  Ustawa z dnia 11 maja 2012 r.  wprowadziła ograniczenie czasowe możliwości obliczania emerytury powszechnej na starych zasadach do 31 grudnia 2012 roku.

                       Wprowadzono także zmiany w treści -  dodając art. 25 ust. 1b do ustawy o emeryturach i rentach z FUS.  Zastosowane zostały wobec m.in. kobiet 53  nowe restrykcyjne zasady wyliczania emerytury powszechnej pomniejszające zgromadzony  kapitał początkowy o kwoty brutto wszystkich wypłaconych wcześniejszych emerytur.

Art. 25 ust..1b nie powinien mieć zastosowania do osób, które uzyskały prawo do pobierania emerytury wcześniejszej według zasad obowiązujących do roku 2008.

Wiele osób, które skorzystały z wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów z 2008 r., pozostaje nadal na wcześniejszej emeryturze.

           Polskie prawo krzywdzi m. in. kobiety z rocznika 53, gdyż naruszone zostały podstawowe zasady obywatela:

1.    utrata praw nabytych

Prawo do wypłaty emerytury nabyły panie na podstawie art. 46 w związku z art. 29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Podstawę wymiaru emerytury określa się w momencie ustalenia prawa do emerytury /uzyskania statusu emeryta/.

Warunkiem uzyskania uprawnień do wcześniejszej emerytury było osiągnięcie wieku 55 lat i 30 lat stażu pracy oraz nie przystąpienie do OFE. Wtedy też podjęły nieodwracalną życiową decyzję – złożyły wnioski do ZUS i rozpoczęły pobieranie świadczenia pozostając w zatrudnieniu.

Zapewniano wtedy kobiety, że dłuższe pozostawanie w zatrudnieniu będzie miało korzystny wpływ na wysokość przyszłej emerytury. Zachętą dla dłuższej pracy był program 50+ zachęcający wcześniejszych emerytów do dłuższego odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne ZUS.

Informowano nas także,  że nowy system emerytalny dotyczyć będzie tylko tych osób, które podlegają ubezpieczeniu w OFE.

2.     występowanie niezgodności nowej zasady naliczania kobietom 53  emerytury w powszechnym wieku emerytalnym z Konstytucją RP, ponieważ

            -      podważona zostaje zasada zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z Art. 2 Konstytucji RP.

W czasie gdy kobiety 53 występowały o nabycie prawa do wcześniejszej emerytury jasne były podstawy prawne, czyli pozostawanie w starym systemie prawnym.

Nie było przepisów, ani informacji z ZUS, że osoby, które zdecydują się na „wcześniejszą” emeryturę zostaną objęte nowym systemem naliczania emerytury „powszechnej”. Odchodząc na wcześniejszą emeryturę nie miały świadomości, że spowoduje to pomniejszenie podstawy obliczenia zwykłej emerytury.

Nową ustawę emerytalną /od stycznia 2013 r./  nałożono na jeszcze trwającą „starą”. Ustawa emerytalna „stara”, na podstawie której wcześniejsze roczniki obliczały „powszechną” emeryturę, powinna trwać do czasu osiągnięcia przez kobiety 53 powszechnego wieku emerytalnego /60 lat plus dodatkowe miesiące/.

                   Wobec powyższego ostatni rocznik wcześniejszych emerytek powinien mieć prawo do obliczenia emerytury w powszechnym wieku emerytalnym na starych zasadach.

             -      dyskryminuje kobiety 53 ze względu na wiek, płeć i przynależność do ubezpieczyciela

Po zmianie przepisów emerytalnych obowiązujących od 1 stycznia 2013 r. kobiety z rocznika 53 zostały wykluczone z kręgu uprawnionych do obliczenia emerytury powszechnej według starych zasad,  które obowiązywały tylko do 31.12.2012 r.

Powszechny wiek emerytalny zaczęły osiągać w roku 2013. Pozostałe „wcześniejsze” emerytki mogły skorzystać z przeliczenia emerytury w powszechnym wieku emerytalnym /60 lat/ według starych zasad.

Mężczyźni, wcześniejsi emeryci z rocznika 1948,  /odpowiednik kobiet - wcześniejszych emerytek z rocznika 1953/ pomimo wydłużenia powszechnego wieku emerytalnego zachowali prawo do obliczenia emerytury według starych  zasad. Nie powinno być zatem różnic w prawie emerytalnym pomiędzy takimi samymi wcześniejszymi emerytami: kobietami i mężczyznami.

Kobiety z rocznika 53 ubezpieczone w KRUS zachowały prawo do przeliczenia emerytury w powszechnym wieku emerytalnym według „starych” zasad.

               -     występuje działanie prawa wstecz

Ustawa emerytalna wprowadzona 1 stycznia 2013 r. powinna dotyczyć wyłącznie osób, które o wypłatę wcześniejszej emerytury będą się ubiegać od stycznia 2013 r.

Ustawa ta zobowiązuje ZUS do potrącania kwot emerytur przyznanych przed dniem jej obowiązywania.

Nowa ustawa nie obniża wysokości kwoty emerytury wcześniejszej, już przyznanej, ale stosuje restrykcję finansową w stosunku do drugiej emerytury, jaką jest emerytura w powszechnym wieku emerytalnym, o którą nie można było wystąpić z wnioskiem przed 1 styczniem 2013 r., gdyż kobiety z 53 r. nie osiągnęły w 2012 r. powszechnego wieku emerytalnego.

Jest to działanie prawa wstecz. Ustawa z 11 maja 2012 r. ma moc obowiązującą, bo weszła w życie od 1 stycznia 2013 r., a art. 25 ust. 1b zobowiązuje ZUS do potrącania kwot emerytur przyznanych przed dniem jej obowiązywania.

             Kobiety z rocznika 53 zmuszone są pozostawać na „wcześniejszej” emeryturze, gdyż jest ona z reguły wyższa niż emerytura „powszechna:”, liczona według zasad nowej ustawy.

                  -      pomniejszenie  kapitału początkowego

Zmiany w ustawie emerytalnej powodują pomniejszenie kapitału początkowego o wszystkie pobrane wcześniejsze emerytury w kwotach brutto / sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne/ a przecież  wszystkie wcześniejsze emerytury wypłacane były w kwocie netto. 

Emerytury, liczone według nowych zasad, ulegną znacznie zmniejszeniu. Nowe regulacje powodują, że pomimo dłuższego okresu zatrudnienia, emerytury powszechne są znacznie niższe od dotychczas pobieranych emerytur wcześniejszych.

ZUS w 2008 roku i wcześniej przyznał świadczenie emerytalne, a nie pożyczkę, której spłata miałaby nastąpić po osiągnięciu odpowiedniego wieku emerytalnego. Emerytura to nie pożyczka udzielona przez ZUS, którą trzeba ZUS-owi oddać. W momencie,  kiedy ubezpieczeni przechodzili na wcześniejsze emerytury nie było przepisów, które nakazywałyby jej zwrot, żaden emeryt występujący o wcześniejszą emeryturę do czerwca 2012 r. nie miał więc świadomości, że przez jej pobieranie będzie miał niższa emeryturę powszechną.

ZUS corocznie przesyła pracującym emerytom informacje o wysokości zwaloryzowanego kapitału początkowego i składek oraz sposobie wyliczenia przyszłej emerytury. W żadnym z tych pism nie przysłał informacji, że z mocą wsteczną zamierza potrącić z wypracowywanego kapitału początkowego pobierane emerytury wcześniejsze.

Zmienia to radykalnie zawartą wcześniej umowę. Jest to też niezgodne z Ustawą o FUS, która gwarantuje nienaruszalność kapitału początkowego.

       3.   brak vacacio-legis dla kobiet z rocznika 53

Ustawa emerytalna, która wprowadziła  zmiany w systemie emerytalnym została uchwalona dopiero w roku 2012, tj. po 14-stu latach od wprowadzenia nowego systemu emerytalnego w roku 1998 . Przez 14 lat brak było przepisów określających zasady wypłat nowych emerytur. Uchwalono je w ostatniej chwili bez żadnego vacatio legis lecz z działaniem prawa wstecz.

Dla pań z rocznika 53 nie było okresu przejściowego, a przykładowo dla mundurowych okres przejściowy wynosi 12 lat /(Dz.U. 2012, poz. 664).

Od czasu podpisania przez Pana Prezydenta Komorowskiego Ustawy z dnia 11 maja 2012 r. podjęto szereg inicjatyw społecznych mających na celu przywrócenie przepisów prawnych, na podstawie których przyznano kobietom w 2008r. świadczenia emerytalne oraz zmiany w nowej ustawie emerytalnej:

1.     setki listów, petycji i e-maili wysyłanych do posłów, senatorów, komisji sejmowych, organizacji państwowych i pozarządowych, do ważnych osób administracji państwowej.

  Na wszystkie listy i e-maile oraz interpelacje poselskie podsekretarz stanu Marek Bucior  odpowiadałł szablonowo, że nie widzi zastrzeżeń co do nowej ustawy emerytalnej.

2.    wniosek do Trybunału Konstytucyjnego,  także o zbadanie zgodności całej treści art. 1 ustawy z dnia 11 maja  2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 637), złożony przez OPZZ. Wiadomość taką podał w odpowiedzi paniom ekspert emerytalny  OPZZ  Andrzej Strębski we wrześniu 2013r.

  Przepis art.25 ust.1b ustawy emerytalnej nie był  przedmiotem kontroli Trybunału     Konstytucyjnego, rozpatrywano tylko podwyższenie wieku emerytalnego.

3.    interpelacje  poselskie

- Interpelacja nr 17518
w sprawie stosowania przepisów ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Andrzej Lewandowski  (TR) – 19.04.2013

- Interpelacja nr 18905
w sprawie zmiany zasad ustalania wysokości emerytury powszechnej przyznawanej osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r., które dotychczas pobierały wcześniejszą emeryturę

Andrzej Duda (PiS) -  13-06-2013

 

- Interpelacja nr 20919
w sprawie prawa kobiet, które pobierały wcześniejsze emerytury do przeliczenia emerytury na starych zasadach

Stanisław Szwed (PiS) - 11-09-2013

 

- Interpelacja nr 21223
w sprawie niesprawiedliwego naliczania emerytur rocznika 1953

Michał Tomasz Pacholski (PSL) - 25-09-2013

 

- Interpelacja nr 21411
w sprawie kolejnych kontrowersji społecznych dotyczących nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Sławomir Zawiślak (PiS) - 27-09-2013

 

- Interpelacja nr 21933
w sprawie emerytur dla kobiet urodzonych w 1953 r.

Bogdan Rzońca, Jan Warzecha (PiS) - 23-10-2013

 

 

- Interpelacja nr 25774
w sprawie wadliwych przepisów ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Beata Mazurek (PiS) - 03-04-2014

           W czerwcu 2014 r. Pani Beata Mazurek w oparciu o przepisy ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora zwróciła się do Premiera w sprawie art. 25 ust.1b.

- Interpelacja nr 31559
w sprawie prawa kobiet, które pobierały wcześniejsze emerytury, do przeliczenia emerytury na starych zasadach

Zbigniew Pacelt (PO) - 04-03-2015

 

- Interpelacja nr 32286
w sprawie krzywdzących zasad ustalania wysokości emerytury powszechnej osób urodzonych po 1948 r., pobierających dotychczas wcześniejszą emeryturę

Zbigniew Pacelt (PO) - 15-04-2015

 

 

4.    Petycja P8-05/14  dotycząca usunięcia art. 25 ust. 1b  została złożona na ręce Marszałka Senatu, a następnie przekazana do senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

      Do Kancelarii Senatu wpłynęło kilkaset petycji popierających powyższy  projekt.

      Petycja była rozpatrywana /marzec 2014r., kwiecień 2014r./ przez Komisję,  która postanowiła nie nadawać jej dalszego biegu, pomimo pozytywnych dla sygnatariuszek petycji opinii Pana dr Marka Jarentowskiego (opinie w załączeniu).

                  W odpowiedziach Pana Marka Buciora na interpelacje poselskie  przywoływana jest sprawa możliwości przeliczenia emerytury po 30 miesiącach pracy osobom urodzonym po 31. 12.1948 r.,   jeżeli  świadczeniobiorca po przyznaniu ostatniego świadczenia podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym co najmniej przez 30 miesięcy. Jednakże ZUS odmawia  takiego przeliczenia uprawnionym„wcześniejszym” emerytom, jak i większość sądów, do których emeryci zaskarżają decyzje odmowne ZUS. Wyjątek stanowią m.in. sądy wrocławskie.

            Świadczenia emerytalne przyznano nam na podstawie Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). Od tego czasu, w ciągu kilkunastu lat, ponad 80 razy dokonywano zmian i poprawek przepisów emerytalnych, często lokując je w  sposób podstępny i uboczny. Gąszcz przepisów, ciągłe zmiany i poprawki przepisów emerytalnych sprawiają trudności nawet pracownikom ZUS i prawnikom.  System emerytalny jest nieczytelny dla większości zwykłych ludzi, uderza w najsłabsza grupę społeczeństwa, w emerytów. Nie informuje się ich o zmieniających się prawach, możliwościach korzystnych przeliczeń świadczeń. Jest to świadome i celowe zagmatwanie prawa, aby przemycać niekorzystne zmiany emerytalne.

ZUS wyposażony jest w systemy elektroniczne,  oprogramowania, w których zapisana jest sytuacja prawna emerytów.  Po wprowadzeniu danych dotyczących nowych ustawowych zmian powinno wynikać, jakie możliwości dotyczą konkretnych emerytów. I o takich informacjach powinni emeryci być powiadamiani.

W przypadku dalszego braku uregulowania systemu informacyjnego, rzetelnego i zrozumiałego dla obywateli funkcjonowania zakładu ubezpieczeń społecznych emeryci zmuszeni będą do wysyłania comiesięcznych zapytań o możliwości złożenia korzystnych dla nich wniosków wynikających z wprowadzenia nowych ustaw, zmian czy poprawek.

Może nadszedł najwyższy czas, aby ustawa emerytalna stała się jednolita, czytelna i zrozumiała dla zwykłych ludzi, bez odwoływania się do kilkudziesięciu innych wersji, odnośników z lat poprzednich. To bardzo trudne zadanie dla prawników i konstytucjonalistów przy istnieniu zagmatwanych przepisów emerytalnych. Ale warto opracować przejrzysty system ubezpieczeń społecznych, taki, aby każdy obywatel go rozumiał.

                     W odniesieniu do powyższego wniosku o naprawę systemu emerytalnego należy wspomnieć o niektórych niekorzystnych uregulowaniach dla emerytów w Ustawie z dnia 5 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 552), która weszła w życie 1 maja tego roku. Nowelizacja przepisów emerytalnych podzieliła świadczeniobiorców przebywających przed 1 stycznia 1999 r. na urlopach wychowawczych na dwie grupy w zależności od rodzaju pobieranej emerytury. Ci, którzy złożyli wnioski o świadczenia wypłacane według starych zasad, są w gorszej sytuacji niż osoby, które maja prawo do wypłaty liczonej na podstawie kapitału zgromadzonego na koncie emerytalnym w ZUS.

            Jest to kolejna niekorzystna ustawa /po ustawie z 11 maja 2012 roku/dotykająca osoby pozostające na „wcześniejszej” emeryturze, które zostały objęte innymi przepisami, niż osoby, które mogły przejść na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym do końca 2012 roku, a które korzystały przy  przejściu na „wcześniejszą”  emeryturę z z przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku.

          Zapis w ustawie z dnia 5 marca 2015 roku dotyczący różnego obliczania okresów urlopu wychowawczego dla kobiet w zależności od rodzaju emerytury jest według mnie sprzeczny z art. 32 ust. 1 Konstytucji:

„W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego utrwalony jest pogląd, że  także w sferze prawa do zabezpieczenia społecznego art. 32 ust. 1 Konstytucji jest źródłem zasady równości wobec prawa rozumianej jako nakaz, aby wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, były traktowane równo – bez dyskryminowania i faworyzowania”

               Ustawa z dnia 5 marca 2015 r. wprowadziła niekorzystne rozwiązania dla emerytów urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. powodujące pomniejszanie kapitału początkowego o pobrane wcześniej świadczenia (nowelizacja art. 55). Nowelizacja ta weszła w życie bez okresu przejściowego, z dniem 1 maja 2015 r. W nowelizacji zastosowano sposób pomniejszania kapitału początkowego taki, jaki znajduje się w art. 25 ust. 1b Ustawy z dnia 11 maja 2012 r. , a o usunięcie którego wnioskują m.in. kobiety z rocznika 1953.