Waloryzacja podstawy wymiaru emerytur i rent

Onet.biznes

W wyniku corocznej waloryzacji, przeprowadzanej na dzień 1 marca, emeryci i renciści otrzymują podwyżkę pobieranych świadczeń. Stosownemu zwiększeniu ulega nie tylko kwota samego świadczenia, ale również podstawa jego wymiaru. W jakim celu wykonywane jest to drugie działanie, skoro należne świadczenie zostało już obliczone? Otóż jest ono niezbędne do prawidłowego zwiększenia emerytur przyznawanych na starych zasadach oraz rent aktywnym zawodowo świadczeniobiorcom.

W celu zachowania realnej wartości otrzymywanych przez emerytów i rencistów świadczeń, co roku z dniem 1 marca podlegają one waloryzacji. Co do zasady polega ona na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, przez obowiązujący wskaźnik waloryzacji.

Tak wy­ni­ka z  usta­wy o eme­ry­tu­rach i ren­tach z FUS, zwa­nej usta­wą eme­ry­tal­ną.

Waloryzacja procentowo-kwotowa emerytur

W 2015 r., in­cy­den­tal­nie, zo­sta­ła przez usta­wo­daw­cę okre­ślo­na mi­ni­mal­na kwota wzro­stu świad­cze­nia. Wa­lo­ry­za­cja po­le­ga na pod­wyż­sze­niu kwoty świad­cze­nia (w wy­so­ko­ści przy­słu­gu­ją­cej w dniu 28 lu­te­go 2015 r.) wskaź­ni­kiem wa­lo­ry­za­cji, który wy­niósł 100,68%, jed­nak pod­wyż­ka ta nie może być niż­sza niż od­po­wied­nio:

- 36 zł (w przypadku wcześniejszych i powszechnych emerytur, rent rodzinnych oraz rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy),

- 27 zł (dla rent z ty­tu­łu czę­ścio­wej nie­zdol­no­ści do pracy),- 18 zł (w przy­pad­ku eme­ry­tur czę­ścio­wych).

Wa­lo­ry­za­cją ob­ję­te są eme­ry­tu­ry i renty przy­zna­ne przed ter­mi­nem wa­lo­ry­za­cji.

Na­to­miast dla eme­ry­tu­ry, do któ­rej nie ma za­sto­so­wa­nia gwa­ran­cja wy­so­ko­ści naj­niż­sze­go świad­cze­nia, mi­ni­mal­na kwota wzro­stu w wy­ni­ku te­go­rocz­nej wa­lo­ry­za­cji usta­la­na jest przez po­mno­że­nie kwoty 36 zł przez ilo­raz kwoty tego świad­cze­nia i kwoty naj­niż­sze­go świad­cze­nia obo­wią­zu­ją­cej do dnia 28 lu­te­go 2015 r.

Wzrost podstawy

Kwoty świad­cze­nia i pod­sta­wy jego wy­mia­ru po­win­ny wzro­snąć w takim samym stop­niu. Z re­gu­ły więc obie war­to­ści zwięk­sza­ne są o ten sam obo­wią­zu­ją­cy w danym okre­sie wskaź­nik wa­lo­ry­za­cji.

W tym roku jed­nak, z uwagi na gwa­ran­to­wa­ną kwotę wzro­stu świad­cze­nia, ko­niecz­ne jest ob­li­cze­nie tzw. in­dy­wi­du­al­ne­go wskaź­ni­ka wzro­stu. Sta­no­wi go ilo­raz zwa­lo­ry­zo­wa­nej kwoty świad­cze­nia z Fun­du­szu Ubez­pie­czeń Spo­łecz­nych i kwoty tego świad­cze­nia usta­lo­nej na dzień po­prze­dza­ją­cy ter­min wa­lo­ry­za­cji (tj. na dzień 28 lu­te­go 2015 r.). Dzia­ła­nie to można za­pi­sać za po­mo­cą na­stę­pu­ją­ce­go wzoru:

IWW = ZKŚ : KŚPW × 100

gdzie:

IWW - in­dy­wi­du­al­ny wskaź­nik wzro­stu,

ZKŚ - zwa­lo­ry­zo­wa­na kwota świad­cze­nia,

KŚPW - kwota świad­cze­nia przed wa­lo­ry­za­cją.

I do­pie­ro przez ten in­dy­wi­du­al­ny wskaź­nik mno­żo­na jest pod­sta­wa wy­mia­ru świad­cze­nia. Kwe­stię tę re­gu­lu­je  usta­wy o zmia­nie usta­wy o eme­ry­tu­rach i ren­tach z FUS oraz nie­któ­rych in­nych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1682).

Procent wzrostu samego świadczenia i podstawy jego wymiaru będzie sobie równy (tj. zarówno samo świadczenie, jak i podstawa jego wymiaru wzrosną o taki sam procent - IWW wyniesie 100,68%) w sytuacji gdy kwota wzrostu świadczenia, po zastosowaniu wskaźnika waloryzacji 100,68%, będzie równa lub przekroczy gwarantowane minimum (przykład 2).

Przeliczanie świadczenia

Pod­sta­wa wy­mia­ru eme­ry­tu­ry lub renty - jak sama nazwa wska­zu­je - służy do ob­li­cze­nia wy­so­ko­ści świad­cze­nia. W jakim celu jest zatem wa­lo­ry­zo­wa­na, skoro kwota na­leż­nej da­ne­mu świad­cze­nio­bior­cy eme­ry­tu­ry lub renty zo­sta­ła już usta­lo­na?

Otóż zwa­lo­ry­zo­wa­na pod­sta­wa wy­mia­ru świad­cze­nia jest nie­zbęd­na do prze­li­cze­nia wy­so­ko­ści świad­cze­nia, po­przez do­li­cze­nie nie­uwzględ­nio­nych do­tych­czas w wy­mia­rze eme­ry­tu­ry lub renty okre­sów skład­ko­wych i/lub nie­skład­ko­wych. Przy­po­mnij­my, iż od­by­wa się to na wnio­sek świad­cze­nio­bior­cy zgło­szo­ny:

- nie wcze­śniej niż po za­koń­cze­niu kwar­ta­łu ka­len­da­rzo­we­go - je­że­li po­zo­sta­je w ubez­pie­cze­niu lub- w do­wol­nym ter­mi­nie - gdy ubez­pie­cze­nie już usta­ło.

Wówczas, w świetle ustawy emerytalnej, przysługujące świadczenie zwiększa się poprzez doliczenie do kwoty emerytury, obliczonej na tzw. starych zasadach, lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy po:

- 1,3% pod­sta­wy wy­mia­ru, usta­lo­nej w wy­ni­ku wa­lo­ry­za­cji, za każdy rok okre­sów skład­ko­wych,

- 0,7% zwa­lo­ry­zo­wa­nej pod­sta­wy wy­mia­ru, za każdy rok okre­sów nie­skład­ko­wych.

Przy czym okre­sy skład­ko­we i nie­skład­ko­we usta­la się z uwzględ­nie­niem peł­nych mie­się­cy.

Na­to­miast do kwoty renty z ty­tu­łu czę­ścio­wej nie­zdol­no­ści do pracy do­da­je się 75%, a do renty ro­dzin­nej od­po­wied­nio 85, 90 lub 95% wzro­stu ob­li­czo­ne­go jak wyżej.