Podstawy prawne roszczeń kobiet z rocznika 53

1.     Przywrócenie praw nabytych kobietom z rocznika 53

Kobiety urodzone w 1953 roku były ostatnim rocznikiem kobiet, które mogły przejść na wcześniejszą emeryturę.

Prawo do wypłaty emerytury nabyły na podstawie art. 46 w związku z art. 29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Podstawę wymiaru emerytury określa się w momencie ustalenia prawa do emerytury /uzyskania statusu emeryta/.

Warunkiem uzyskania uprawnień do wcześniejszej emerytury było osiągnięcie wieku 55 lat i 30 lat stażu pracy oraz nie przystąpienie do OFE. Wtedy też podjęły nieodwracalną życiową decyzję – złożyły wnioski do ZUS i rozpoczęły pobieranie świadczenia pozostając w zatrudnieniu.

Zapewniano wtedy, że dłuższe pozostawanie w zatrudnieniu będzie miało korzystny wpływ na wysokość przyszłej emerytury. Zachętą dla dłuższej pracy był program 50+ zachęcający wcześniejszych emerytów do dłuższego odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne ZUS.

Informowano też,  nowy system dotyczyć będzie tylko tych osób, które podlegają ubezpieczeniu w OFE.

2.     Niezgodność nowej ustawy z Konstytucją RP

Zdaniem kobiet z rocznika 53 występuje niezgodność nowej zasady naliczania im emerytury w powszechnym wieku emerytalnym z Konstytucją RP, ponieważ

-          podważona zostaje zasada zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z Art. 2 Konstytucji RP.

W czasie gdy występowały o nabycie prawa do wcześniejszej emerytury jasne były podstawy prawne, czyli pozostawanie w starym systemie prawnym.

Nie było przepisów, ani informacji z ZUS, że osoby, które zdecydują się na „wcześniejszą” emeryturę zostaną objęte nowym systemem naliczania emerytury powszechnej. Odchodząc na wcześniejszą emeryturę nie miały świadomości, że spowoduje to pomniejszenie podstawy obliczenia zwykłej emerytury.

Wobec powyższego ostatni rocznik wcześniejszych emerytek powinien mieć prawo do obliczenia emerytury w powszechnym wieku emerytalnym na starych zasadach.

-          dyskryminuje kobiety ze względu na wiek i płeć

Po zmianie przepisów emerytalnych obowiązujących od 1 stycznia 2013 r. kobiety z rocznika 53 zostały wykluczone z kręgu uprawnionych do obliczenia emerytury powszechnej według starych zasad,  które obowiązywały tylko do 31.12.2012r.

Powszechny wiek emerytalny zaczęły osiągać w roku 2013. Pozostałe „wcześniejsze” emerytki mogły skorzystać z przeliczenia emerytury w powszechnym wieku emerytalnym /60 lat/ według starych zasad.

Mężczyźni, wcześniejsi emeryci z rocznika 1948,  /odpowiednik kobiet - wcześniejszych emerytek z rocznika 1953/ pomimo wydłużenia powszechnego wieku emerytalnego zachowali prawo do obliczenia emerytury według starych  zasad.

Wobec powyższego ostatni rocznik wcześniejszych emerytek powinien mieć prawo do obliczenia emerytury w powszechnym wieku emerytalnym na starych zasadach tym bardziej, że taki sposób obliczenia emerytury powszechnej ( na starych zasadach) przysługuje ostatniemu rocznikowi mężczyzn wcześniejszych emerytów – rocznik 1948 ( to jest odpowiednik kobiet wcześniejszych emerytek rocznik 1953). Nie powinno być zatem różnic w prawie emerytalnym pomiędzy takimi samymi wcześniejszymi emerytami: kobietami i mężczyznami

-     wystepuje   działanie prawa wstecz

Ustawa emerytalna wprowadzona 1stycznia 2013 roku powinna dotyczyć wyłącznie osób, które o wypłatę wcześniejszej czy częściowej emerytury będą się ubiegać od stycznia 2013 roku. Zobowiązuje ZUS do potrącania kwot emerytur przyznanych przed dniem jej obowiązywania.

Ustawa stosuje restrykcję finansową w stosunku do drugiej emerytury, jaką jest emerytura powszechna, o którą nie można było wystąpić z wnioskiem przed 1 styczniem 2013r., gdyż kobiety z 53r. nie osiągnęły w 2012r. powszechnego wieku emerytalnego.

Kobiety z rocznika 53 zmuszone są pozostawać na „wcześniejszej” emeryturze, gdyż jest ona z reguły wyższa niż emerytura „powszechna:”, liczona według zasad nowej ustawy.

-          obniżenie kapitału początkowego

Zmiany w ustawie emerytalnej powodują obniżenie kapitału początkowego o wszystkie pobrane wcześniejsze emerytury w kwotach brutto / sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne/ a przecież  wszystkie wcześniejsze emerytury wypłacane były w kwocie netto.

Emerytury, liczone według nowych zasad, ulegną znacznie zmniejszeniu. Nowe regulacje powodują, że pomimo dłuższego okresu zatrudnienia, emerytury powszechne są znacznie niższe od dotychczas pobieranych emerytur wcześniejszych.

ZUS w 2008 roku i wcześniej przyznał świadczenie emerytalne, a nie pożyczkę, której spłata miałaby nastąpić po osiągnięciu odpowiedniego wieku emerytalnego. Emerytura to nie pożyczka udzielona przez ZUS, którą trzeba ZUS-owi oddać. W momencie kiedy ubezpieczeni przechodzili na wcześniejsze emerytury nie było przepisów, które nakazywałyby jej zwrot, żaden emeryt występujący o wcześniejszą emeryturę do czerwca 2012 roku nie miał więc świadomości, że przez jej pobieranie będzie miał niższa emeryturę powszechną.

ZUS co roku przesyła pracującym emerytom informacje o wysokości zwaloryzowanego kapitału początkowego i składek oraz sposobie wyliczenia przyszłej emerytury. W żadnym z tych pism nie przysłał informacji, że z mocą wsteczną zamierza potrącić z wypracowywanego kapitału początkowego pobierane przez pięć lat emerytury wcześniejsze

Zmienia to radykalnie zawartą wcześniej umowę. Jest to też niezgodne z Ustawą o FUS, która gwarantuje nienaruszalność kapitału początkowego.

3.     Brak vacacio-legis dla kobiet z rocznika 53

Ustawa emerytalna, która wprowadziła  zmiany w systemie emerytalnym została uchwalona dopiero w roku 2012, tj. po 14-stu latach od wprowadzenia nowego systemu emerytalnego w roku 1998 . Przez 14 lat brak było przepisów określających zasady wypłat nowych emerytur. Uchwalono je w ostatniej chwili bez żadnego vacatio legis lecz z działaniem prawa wstecz.

Dla pań z rocznika 53 nie było okresu przejściowego, a przykładowo dla mundurowych okres przejściowy wynosi 12 lat /(Dz.U. 2012, poz. 664).

Zmiany dokonane w ustawie dokonane zostały po cichu i w „sposób tajny”. Pan Prezydent podpisał w czerwcu 2012r. dwie ustawy  zmieniające ustawy emerytalne (FUS i służby mundurowe) oraz 8 innych. Tylko przy ustawie o emeryturach brakuje informacji o dokonanych zmianach.

Wnioski

Jesteśmy przeciwko złemu konstruowaniu prawa. Zmiany w ustawie emerytalnej wprowadzono  podstępnie, w ustawie, która powszechnie w odbiorze społecznym funkcjonowała jako ustawa o wydłużeniu wieku emerytalnego.  Zostały wprowadzone z naruszeniem zasad rzetelnej legislacji bez odpowiedniego nagłośnienia i przepisów przejściowych. Regulacja ta różnicuje emerytów – dla tych, którzy ”zdążyli” emerytura wcześniejsza jest przywilejem, a dla innych kredytem do spłacenia – i jest niezgodna z Art.32 i 33 Konstytucji RP oraz zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z Art. 2 Konstytucji RP.

W konsekwencji uzasadnione jest, wobec emerytów, którzy przeszli na wcześniejszą emeryturę, nie mając wiedzy, że spowoduje to w przyszłości pomniejszenie podstawy ich „powszechnej” emerytury, przywrócenie przepisów prawnych, na podstawie których przyznano im świadczenie.

Tym emerytom powinno przysługiwać prawo wyboru emerytury albo na starych zasadach albo według nowych przepisów z pominięciem Art. 25 ust. 1b nowej ustawy / Art. 25 ust.1b nie powinien mieć zastosowania do osób, które uzyskały prawo do pobierania emerytury wcześniejszej przed 01.01.2013 rokiem/.