BIULETYN RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH 2011, nr 1

BIULETYN RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH 2011, nr 1

Redaktor Naczelny:
Stanisław Trociuk

Do ściągnięcia w pliku pdf KLIK

Fragment

2. Zawieszanie prawa do emerytury wobec osób pracujących, pobierających
emerytury w wieku niższym niż powszechnie obowiązujący oraz
uzależnienie nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż
powszechnie obowiązujący od rozwiązania stosunku pracy
W wystąpieniu Rzecznik zauważył, iż od dnia 8 sierpnia 2009 r. na mocy art. 37
pkt 5 lit. b ustawy o emeryturach kapitałowych287 uchylony został ust. 2a w art. 103
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uzależniający
pobieranie świadczenia, bez względu na wysokość osiąganego przychodu, od uprzedniego
spełnienia warunku rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego
emeryt wykonywał pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.
286 Sygnalizacja w sprawie K 63/07 z 15 lipca 2010, sygn. akt S 2/10 OTK ZU 2010/6A/65.
287 Ustawa 21 listopada 2008 r. (Dz.U. Nr 228, poz. 1507).
134
Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich za rok 2010
Obecnie zatem całkowicie wyeliminowano instytucję zawieszalności świadczeń emerytalnych
w sytuacji, gdy ubezpieczony osiąga powszechny wiek emerytalny, ustala
uprawnienie emerytalne i rozpoczyna pobieranie emerytury w połączeniu z kontynuacją
zatrudnienia. Oznacza to, że pobieranie świadczenia i wynagrodzenia z pracy
prowadzi obecnie do zawieszalności prawa do emerytury jedynie wobec świadczeniobiorców,
pobierających emerytury w wieku niższym niż powszechnie obowiązujący.
W przekonaniu Rzecznika utrzymanie takiego zróżnicowania w grupie świadczeniobiorców
pobierających emeryturę jest wątpliwe z punktu widzenia zasad równości
i sprawiedliwości społecznej, zwłaszcza wobec konieczności dalszej rozbudowy działań
promujących zatrudnianie osób starszych w wieku ponad 50 lat. W tym kontekście
wątpliwości budzi również utrzymanie w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wymogu uzależniającego nabycie prawa
do emerytury w wieku niższym niż powszechnie obowiązujący od rozwiązania stosunku
pracy. Rzecznik zwrócił się288 do Ministra Pracy i Polityki Społecznej z prośbą
o ustosunkowanie się do podniesionego problemu.
W odpowiedzi poinformowano289 Rzecznika, że reforma ubezpieczeń społecznych
generalnie zmieniła dla osób urodzonych po 1948 roku filozofię systemu emerytalnego
obowiązującego w Polsce. Podczas gdy poprzednio emerytura stanowiła
ekwiwalent utraconych zarobków, to obecnie emerytura jest traktowana jak oszczędności
ubezpieczonego przeznaczone na starość. Jeżeli zatem emerytura jest korzystaniem
z własnych oszczędności, to powinna ona być wypłacana bez żadnych ograniczeń,
w szczególności bez względu na kontynuowanie dotychczasowego zatrudnienia.
Jedynym warunkiem nabycia prawa do emerytury i jej wypłaty jest tylko osiągnięcie
ustawowego, pełnego wieku emerytalnego. Równocześnie jednak, w okresie przejściowym,
funkcjonują jeszcze emerytury wcześniejsze, przyznawane na mocy dotychczasowego,
„starego” systemu emerytalnego, z tytułu: płci, niezdolności do pracy,
stażu pracy, pracy w szczególnych warunkach. Przyznanie takiej emerytury pozwala
osobom uprawnionym na korzystanie z funduszu emerytalnego o co najmniej 5 lat
dłużej, mimo że ich udział w gromadzeniu środków na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych
był znacznie mniejszy niż osób, które uzyskały emerytury w pełnym wieku
emerytalnym. Całkowicie odmienny charakter wcześniejszych emerytur, będących
ekwiwalentem utraconych zarobków nakazuje stosować ograniczenia w przypadku,
gdy osoba pobierająca taką emeryturę jest aktywna zawodowo. Mając na względzie
istotne różnice między emeryturą wcześniejszą a emeryturą przyznaną w pełnym
wieku emerytalnym, zróżnicowanie zasad dotyczących wypłaty obu rodzajów tych
świadczeń jest w pełni uzasadnione.
288 RPO-639535-III/10 z 26 marca 2010 r.
289 Pismo z 12 maja 2010 r.

Komentarz Pana Witolda do powyższego tekstu:

W załączeniu przesyłam fragment Biuletynu RPO, 2011, nr 1, ISSN 0860-7958 .  Istotna jest zawarta w tym fragmencie odpowiedź Ministra Pracy i Polityki Społecznej, w której wyjaśnia on, że:

"Podczas gdy poprzednio emerytura stanowiła ekwiwalent utraconych zarobków, to obecnie emerytura jest traktowana jak oszczędności ubezpieczonego przeznaczone na starość. Jeżeli zatem emerytura jest korzystaniem z własnych oszczędności, to powinna ona być wypłacana bez żadnych ograniczeń, w szczególności bez względu na kontynuowanie dotychczasowego zatrudnienia. Jedynym warunkiem nabycia prawa do emerytury i jej wypłaty jest tylko osiągnięcie ustawowego, pełnego wieku emerytalnego."

Jest to wypowiedź z 2010 r. a więc późniejsza niż wyrok TK z dnia 7 lutego 2006 r. sygn. akt SK 45/04 w którym Trybunał oparł się na ocenie zgodnie z którą:

" Nie ulega wątpliwości, że celem wprowadzonego przepisu jest tworzenie nowych

miejsc pracy. Wprowadzone rozwiązanie ma zachęcać osoby, które osiągnęły wiek

emerytalny, do rozwiązania stosunku pracy, a tym samym do definitywnego zwolnienia

miejsca pracy dla osób młodszych. Kwestionowana regulacja ma zatem służyć realizacji

konstytucyjnych zadań państwa". 

Badany przez Trybunał przepis, a to: art. 103 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uzasadniony był więc zdaniem Trybunału całkowicie odmiennym niż obecnie otoczeniu prawnym i faktycznym. Skoro ustawodawca zmierza do przedłużenia okresu zatrudnienia do 67 lat dla obu płci to uzasadnieniem ratio legis obecnie obowiązującego przepisu  art. 103 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie może być: " tworzenie nowych

miejsc pracy." oraz "zachęcanie osób, które osiągnęły wiek emerytalny, do rozwiązania stosunku pracy, a tym samym do definitywnego zwolnienia miejsca pracy dla osób młodszych".

Odpowiedź ministra dla RPO musi być traktowana jako publicznie złożone zapewnienie że: " Jeżeli zatem emerytura jest korzystaniem z własnych oszczędności, to powinna ona być wypłacana bez żadnych ograniczeń, w szczególności bez względu na kontynuowanie dotychczasowego zatrudnienia" 

łączę wyrazy szacunku, Witold

Ustawa z dnia 16.12.2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw
Tekst pierwotny     Dz. U. z 2010 r. nr 257, poz. 1726
 
 2011.12.30 - bieżący    

zmieniony przez art. 15       Dz. U. z 2011 r. nr 291, poz. 1707

Zmiany z ostatniego Dziennika Ustaw zaznaczono kolorem i kursywą



Art. 6. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 103 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:
"1. Prawo do emerytur i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103a-106.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do emerytów, którzy ukończyli 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), z zastrzeżeniem art. 103a.";
2) po art. 103 dodaje się art. 103a w brzmieniu:
"Art. 103a. Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.".
Art. 28. Do emerytur przyznanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy, o której mowa w art. 6, oraz ustawy, o której mowa w art. 18, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się, poczynając od dnia 1 października 2011 r.